Jakie formy płatności obowiązują w Polsce?

Strona główna > Bezpieczeństwo > Formy płatności w Polsce

Wraz z dynamicznym rozwojem handlu internetowego, metody płatności przeszły znaczną ewolucję. Klienci mają dziś do dyspozycji różnorodne formy płatności, od tradycyjnych przelewów bankowych, przez płatności natychmiastowe, po nowoczesne rozwiązania mobilne. Ważnym aspektem korzystania z dostępnych metod płatności jest jednak bezpieczeństwo. W obliczu rosnącej liczby cyberzagrożeń kluczowe staje się wybieranie nie tylko wygodnych opcji płatności, ale również dbanie o ochronę swoich danych finansowych. Jak bezpiecznie płacić w sklepie internetowym? Jakiego operatora płatności wybrać?

Formy płatności to różne metody, które klienci mogą wykorzystać do uregulowania zobowiązań za zakupione towary i usługi. Na przestrzeni wieków wiele się w tej materii zmieniło. Na początku istnienia handlu, transakcje odbywały się na zasadzie wymiany towarów i usług (tzw. barter). Z czasem zaczęto używać metali szlachetnych jako środka płatniczego. Bite ze złota i srebra monety szybko stały się pierwszymi powszechnie akceptowanymi formami pieniądza i istotnie ułatwiły zawieranie transakcji. W miarę rozwoju bankowości pojawiły się banknoty, które były bardziej praktyczne niż monety.

Z postępem technologii finansowej w XX wieku wprowadzono różne formy płatności bezgotówkowych, takie jak czeki i polecenia przelewu. To z kolei doprowadziło do powstania rachunków bankowych, które umożliwiały łatwiejsze zarządzanie finansami. Od lat 50. XX wieku zaczęły pojawiać się karty płatnicze, a ich popularność rosła z każdym rokiem.

Wraz z rozwojem internetu i technologii mobilnych pojawiły się nowe metody płatności, takie jak portfele elektroniczne (np. PayPal) oraz płatności mobilne (np. BLIK). Umożliwiają one szybkie i wygodne dokonywanie transakcji za pomocą smartfonów i innych urządzeń mobilnych.

Ewolucja form płatności pokazuje dążenie do większej wygody, bezpieczeństwa i efektywności w transakcjach finansowych. Od barteru po pieniądz elektroniczny, każda forma miała na celu uproszczenie procesu wymiany dóbr i usług oraz dostosowanie go do potrzeb nowoczesnego społeczeństwa. Jak klasyfikuje się dziś dostępne metody płatności?

• Przelew bankowy – to jedna z najpopularniejszych metod płatności, która polega na przesyłaniu środków z ze swojego konta bankowego na konto sprzedawcy. Choć jest to metoda bezpieczna, na ogół wymaga czasu na ich zaksięgowanie, co może wydłużać proces finalizacji, zwłaszcza w przypadku zakupów online. Istnieje wprawdzie możliwość zrealizowania przelewu natychmiastowego, jednak na ogół wiąże się to z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów. Do najpopularniejszych rodzajów przelewów zaliczamy:
  • Przelew ELIXIR – standardowy system przelewów międzybankowych w Polsce, który umożliwia transfer środków w ramach Elektronicznej Izby Rozliczeniowej. Czas realizacji przelewów ELIXIR wynosi zazwyczaj od kilku godzin do jednego dnia roboczego, w zależności od sesji rozliczeniowych.
  • Przelew Express ELIXIR – usługa, która pozwala na natychmiastowe przesyłanie pieniędzy pomiędzy bankami, w ten sposób omija standardowe sesje rozliczeniowe. Dzięki temu środki są dostępne na koncie odbiorcy w ciągu kilku minut. Przelew natychmiastowy możliwy jest tylko między bankami, które należą do systemu.
  • Przelew BlueCash – nowoczesny system przelewów natychmiastowych, który umożliwia błyskawiczne transfery między różnymi bankami. Realizacja przelewu BlueCash odbywa się w ciągu kilku sekund poprzez automatyczne wykonanie dwóch wewnętrznych przelewów, co pozwala na szybką wymianę gotówki bez czekania na tradycyjne księgowanie. W tym przypadku również przelewy możliwe są tylko między bankami, które należą do systemu Bluecash. Warto wiedzieć, że Raisin nie obsługuje obecnie Bluecash Autopay.
• Płatność przy odbiorze osobistym – metoda, która pozwala klientom na zapłatę za zamówienie w momencie odbioru towaru. Jest popularna wśród osób, które chcą uniknąć ryzyka związanego z płatnościami online. Klienci mogą zapłacić gotówką lub kartą w sklepie bądź w miejscu zamieszkania, co daje im poczucie większej kontroli nad transakcją.

• Karty płatnicze (karty kredytowe, debetowe i przedpłacone) – umożliwiają szybkie i wygodne dokonywanie transakcji poprzez wprowadzenie w formularzu płatności danych karty płatniczej – tj. numeru, daty ważności oraz kodu CVV. Płatności kartą są w Polsce powszechne, a ich popularność rośnie z każdym rokiem. Stan ten wynika po części z faktu, że płatności kartą są odpowiednio zabezpieczone, co zwiększa poziom bezpieczeństwa transakcji.
• Pay-by-link – metoda płatności, która umożliwia klientom dokonanie płatności poprzez kliknięcie linka przesłanego przez sprzedawcę. Następnie użytkownik jest przekierowywany do bezpiecznej strony płatności, wybiera bank, w którym prowadzi rachunek, loguje się do bankowości internetowej i jedynie potwierdza płatność. Pola takie jak odbiorca czy kwota transakcji są automatycznie uzupełnione i nie podlegają edycji, co pozwala uniknąć błędów.

Ta forma płatności jest niezwykle szybka i wygodna, a przez to tak często wykorzystywana dziś w sklepach internetowych. Sfinalizowanie płatności zajmuje nie zaledwie kilkadziesiąt sekund. Co więcej, sprzedawca automatycznie otrzymuje informacje o realizacji płatności i może rozpocząć kompletowanie zamówienia. W przypadku tradycyjnych przelewów akcje po stronie sprzedawcy podejmowana jest dopiero w momencie zaksięgowania przelewu.

• BLIK – polski system płatności mobilnych, który umożliwia dokonywanie płatności online oraz w sklepach stacjonarnych bezpośrednio z konta bankowego. Użytkownicy BLIK generują 6-cyfrowy kod w aplikacji mobilnej swojego banku i wpisują go, by sfinalizować transakcję.
• Google Pay – usługa płatności mobilnych, która pozwala użytkownikom na dokonywanie zakupów za pomocą smartfona. Po zapisaniu danych karty w aplikacji Google Pay klienci mogą szybko i bezpiecznie płacić w sklepach online oraz stacjonarnych.
• Apple Pay – działa na podobnej zasadzie jak Google Pay i umożliwia użytkownikom urządzeń Apple dokonywanie szybkich płatności mobilnych. Mogą oni płacić w sklepach stacjonarnych za pomocą technologii NFC, wykorzystując do tego celu własny smartfon lub zegarek Apple Watch.

• PayPal – jeden z najpopularniejszych portfeli elektronicznych na świecie. Umożliwia użytkownikom przechowywanie środków w wielu walutach oraz dokonywanie płatności online. Płatności dokonywane przy jego pomocy wymagają zalogowania się i potwierdzenia realizowanej transakcji. PayPal zapewnia dodatkowe zabezpieczenia dla kupujących oraz możliwość zwrotu środków w przypadku problemów z zamówieniem.

• Płatności ratalne – pozwalają klientom na rozłożenie kosztu zakupu na kilka miesięcznych rat. To rozwiązanie jest szczególnie popularne przy zakupie droższych produktów, takich jak elektronika czy meble, zapewniając konsumentom większą elastyczność finansową.
• Płatności odroczone – umożliwiają klientom dokonanie zakupu teraz i zapłatę później (zwykle w ciągu 30 dni). Ta forma płatności jest atrakcyjna dla konsumentów, którzy chcą skorzystać z promocji lub nie mają w danym momencie wystarczających środków. Wzrost popularności tej metody wskazuje na zmieniające się preferencje zakupowe Polaków i ich otwartość na nowe metody płatności. Z analizy przeprowadzonej przez CRIF wynika, że z odroczonych płatności w 2022 r. korzystało 40% klientów sklepów internetowych, a w roku 2023 było to już 73%.

Wybór właściwej metody płatności uzależniony jest od wielu czynników, takich jak m.in. rodzaj planowanego zakupu czy indywidualne preferencje dotyczące bezpieczeństwa. BLIK, płatność kartą i przelew online dominują na rynku, a ich popularność świadczy o rosnących oczekiwaniach rodaków dotyczących wygody i szybkości dokonywania płatności. W miarę rozwoju technologii finansowych można spodziewać się dalszych zmian w preferencjach Polaków dotyczących metod płatności i jeszcze większej wygody przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa.

Wybierając metodę płatności online, warto zwrócić uwagę na te rozwiązania, które oferują wysoki poziom bezpieczeństwa oraz dodatkowe mechanizmy ochrony danych. Nim sfinalizujesz transakcję, upewnij się, że masz świadomość zagrożeń i zawsze stosuj się do najlepszych praktyk bezpieczeństwa podczas dokonywania zakupów online.

1) Używaj zaufanych stron internetowych

Zawsze dokonuj zakupów na stronach, które są znane i mają pozytywne opinie. Sprawdź, czy strona posiada certyfikat SSL (adres URL powinien zaczynać się od „https://"), co oznacza, że dane przesyłane między Twoim urządzeniem a serwerem są szyfrowane. Unikaj podejrzanych witryn i ofert, które wydają się zbyt korzystne, aby mogły być prawdziwe.

2) Wybieraj sprawdzone metody płatności online

Korzystaj z renomowanych systemów płatności, takich jak PayU, BLIK czy PayPal, które oferują dodatkowe zabezpieczenia i ochronę dla kupujących. Unikaj płatności gotówką lub przelewów na konta osobiste sprzedawców, szczególnie jeśli nie masz pewności co do ich wiarygodności.

3) Zabezpiecz swoje urządzenia

Zainstaluj oprogramowanie antywirusowe oraz aktualizuj system operacyjny i aplikacje na swoim urządzeniu. Używaj zapory sieciowej (firewall) oraz unikaj korzystania z publicznych sieci Wi-Fi do dokonywania transakcji finansowych. Jeśli musisz z nich skorzystać, rozważ użycie wirtualnej sieci prywatnej (VPN).

4) Twórz silne hasła i włącz autoryzację dwuetapową

Używaj unikalnych haseł dla każdego konta oraz stosuj kombinacje liter, cyfr i symboli. Włącz autoryzację dwuetapową wymagającą potwierdzenia tożsamości za pomocą drugiego urządzenia lub aplikacji tam, gdzie to możliwe, co zapewni dodatkową warstwę zabezpieczeń.

5) Uważaj na phishing

Uważaj na wiadomości e-mail lub SMS-y, które proszą o podanie danych osobowych lub finansowych. Sprawdzaj adresy nadawców oraz nie klikaj w podejrzane linki. Zamiast tego odwiedzaj strony internetowe bezpośrednio przez przeglądarkę.

6) Monitoruj swoje konto bankowe

Regularnie sprawdzaj wyciągi bankowe oraz historię transakcji na swoich kontach. Zwracaj uwagę na wszelkie nieznane lub podejrzane transakcje i natychmiast zgłaszaj je swojemu bankowi. Wczesne wykrycie nieautoryzowanych operacji może pomóc w minimalizacji strat.

7) Edukuj się w temacie zagrożeń

Bądź na bieżąco z najnowszymi trendami w cyberbezpieczeństwie oraz typowymi zagrożeniami, takimi jak malware czy ransomware. Bierz udział w szkoleniach lub korzystaj z zasobów online, aby zwiększyć swoją świadomość i umiejętności w zakresie ochrony danych osobowych i finansowych.

Źródła:

https://www.crif.pl/aktualnosci-i-wydarzenia/aktualnosci/polacy-lubia-platnosci-w-ratach-najlepiej-odroczonych-czy-je-splacaja/ [dostęp 7.11.2024]