Jak zastrzec numer PESEL i z czym to się wiąże dla klientów Raisin?

Strona główna > Bezpieczeństwo > Zastrzeżenie numeru PESEL

Zastrzeżenie numeru PESEL może być skutecznym sposobem, aby zapobiec kradzieży tożsamości. To zjawisko staje się niestety coraz bardziej powszechne, co potwierdzają statystyki Związku Banków Polskich. W 2023 roku przestępcy próbowali aż 9730 razy zaciągnąć kredyt na skradzione dane i dokumenty. Sprawdź, jak działa zastrzeżenie numeru PESEL i co oznacza dla klientów, którzy otworzą Konto Raisin.

Zastrzeżenie PESEL to bezpłatna usługa, z której mogą skorzystać pełnoletnie osoby fizyczne mające nadany numer PESEL. Prawo to wprowadziła ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia poszczególnych skutków kradzieży tożsamości.

Banki i inne instytucje finansowe mają od 1 czerwca 2024 roku obowiązek weryfikować prowadzony przez Ministerstwo Cyfryzacji rejestr zastrzeżeń numerów PESEL swoich pełnoletnich klientów indywidualnych. Sprawdzają dane za każdym razem, gdy klient chce zawrzeć określone rodzaje umów dotyczące usług finansowych. Jeśli okaże się, że PESEL jest zastrzeżony, wtedy dana czynność nie dojdzie do skutku.

Aby zastrzec swój numer PESEL, nie trzeba wychodzić z domu. Można to zrobić online – w rządowej aplikacji mobilnej mObywatel lub na stronie internetowej mObywatel.gov.pl. Istnieje także możliwość zastrzeżenia PESEL w dowolnym urzędzie gminy.

Aby zastrzec swój PESEL przez internet, należy:

• zalogować się do aplikacji mObywatel – przy użyciu e-dowodu, profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego lub bankowości elektronicznej,
• wybrać usługę „Zastrzeż PESEL”,
• kliknąć przełącznik zastrzegania,
• potwierdzić zamiar zastrzeżenia numeru PESEL.

Do zastrzegania numeru PESEL w urzędzie gminy niezbędny jest dowód osobisty lub paszport w celu weryfikacji tożsamości. Należy także uzupełnić i złożyć wniosek o zastrzeżenie numeru PESEL. Można poprosić urzędnika, aby wydrukował wypełniony wniosek – nie trzeba wtedy wypełniać go samodzielnie.

Istnieje też możliwość, aby zastrzec w rejestrze numer PESEL innej pełnoletniej osoby. Może to zrobić reprezentujący ją opiekun prawny, kurator lub pełnomocnik. W tym celu należy złożyć w urzędzie gminy wniosek o zastrzeżenie, a także dodatkowy dokument:

• Pełnomocnictwo szczególne – jeśli wnioskodawcą jest pełnomocnik, wraz z uzasadnieniem złożenia wniosku (np. z powodu choroby lub niepełnosprawności) lub
• Potwierdzenie statusu opiekuna prawnego lub kuratora – np. orzeczenie sądowe.

Nie trzeba zastrzegać numeru PESEL w razie wcześniejszego zgłoszenia w urzędzie gminy lub na policji utraty dowodu osobistego. W takim przypadku PESEL zostanie zastrzeżony automatycznie.

Osoba z zastrzeżonym numerem PESEL zwiększa bezpieczeństwo swoich danych, lecz zarazem naraża się na pewne ograniczenia dotyczące korzystania z usług instytucji finansowych.

Dzięki zastrzeżeniu numeru PESEL klient zmniejsza ryzyko oszustw związanych z kradzieżą tożsamości i pieniędzy. Osoba, która ma zastrzeżony PESEL może zabezpieczyć się m.in. przed następującymi działaniami przestępców:

• zawieraniem umów na skradzione dane osobowe,
• zaciąganiem kredytów i pożyczek,
• otwieraniem rachunków bankowych bez swojej wiedzy,
• nieprzemyślanym wypłacaniem pieniędzy w oddziale banku i ich przekazaniem oszustom w ramach tzw. metody na wnuczka,
• zakupem sprzętu na raty,
• wyrobieniem duplikatu karty SIM w celu autoryzowania przy jej użyciu nieuczciwych transakcji za pomocą kodów SMS,
• niechcianą sprzedażą nieruchomości.

Obowiązek sprawdzania rejestru PESEL powoduje, że skorzystanie z usługi zastrzeżenia wiąże się z pewnymi ograniczeniami dla klientów instytucji finansowych. Nie mogą oni wtedy m.in.:

• otworzyć konta oszczędnościowego, walutowego czy osobistego w banku,
• otrzymać karty płatniczej z banku,
• skorzystać z oferty limitu na koncie,
• zaciągnąć kredytu hipotecznego.
• kupić przedmiotu na raty w ramach kredytu konsumenckiego,
• zawrzeć umowy leasingu,
• wypłacić w placówce banku gotówki w kwocie wyższej od trzykrotności minimalnego wynagrodzenia w Polsce – bank zablokuje wtedy na 12 godzin możliwość wypłat ponad ten limit,
• załatwić spraw u notariusza – akt notarialny w celu sprzedaży nieruchomości wymaga weryfikacji zastrzeżonego numeru PESEL.

Warto przy tym pamiętać, że zastrzeżony PESEL nie wpłynie na możliwość:

• załatwiania spraw urzędowych,
• umawiania wizyt u lekarza,
• realizowania recept elektronicznych,
• głosowania w wyborach,
• zlecania przelewów bankowych,
• zakupu biletów lotniczych,
• wypłaty pieniędzy w bankomatach.

Osoba fizyczna może w dowolnym momencie cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL – w urzędzie gminy lub za pośrednictwem aplikacji mObywatel albo strony internetowej mObywatet.gov.pl. Dzięki temu klient będzie mógł skorzystać z usług instytucji finansowych, np. założyć konto w banku.

Cofnięcie zastrzeżenia może być bezterminowe lub obowiązywać przez określony czas – należy wtedy wskazać datę i godzinę, kiedy system ponownie zastrzeże PESEL. Warto jednak wiedzieć, że po wycofaniu zastrzeżenia można ponownie aktywować tę usługę nie wcześniej niż po upływie 30 minut.

Każda pełnoletnia osoba fizyczna może zweryfikować, jakie instytucje finansowe sprawdzały jej numer PESEL, kiedy to robiły oraz w jakim celu. Aby było to możliwe, należy zalogować się do aplikacji mObywatel, serwisu internetowego mObywatel.gov.pl lub złożyć specjalny wniosek w urzędzie gminy. W przypadku weryfikacji online dostępna jest opcja wyboru przedziału czasowego wyświetlania danych, a także pobrania dokumentu z udostępnionymi informacjami.

Źródła:

https://www.zbp.pl/Aktualnosci/Wydarzenia/Konferencja-prasowa-Raport-InfoDOK-IV-kw-2023 [dostęp 7.11.2024]

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230001394

https://info.mobywatel.gov.pl/aktualnosci/zastrzeganie-numeru-pesel-sprawdz-co-warto-wiedziec [dostęp 13.11.2024]