Dodatkowa emerytura w Polsce – jakie są opcje?

Strona główna > Emerytura > Dodatkowa emerytura w Polsce

Minimalna emerytura w Polsce w 2024 roku wynosi 1 780,96 zł brutto. Aby otrzymywać świadczenie w tej wysokości, należy osiągnąć ustawowy wiek emerytalny – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Wyjątkiem są osoby, którym przysługuje wcześniejsza emerytura. Trzeba również uzyskać minimalny staż na podstawie okresów składkowych i nieskładkowych.

Niektórzy obywatele naszego kraju mogą otrzymać dodatkową emeryturę uzupełniającą – po spełnieniu określonych warunków. Najczęściej dotyczą one:

• wieku,
• wykonywanego zawodu,
• stanu zdrowia,
• okresu zatrudnienia,
• sytuacji rodzinnej,
• wysokości dochodu.

Prawo do renty wdowiej wejdzie w życie od 1 stycznia 2025 roku – na podstawie nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach. Resort rodziny, pracy i polityki społecznej przewiduje, że z tego świadczenia skorzysta około 2 mln osób. Przysługuje ono wdowom i wdowcom, którzy spełnią następujące warunki:

• osiągną wiek emerytalny,
• uzyskają prawo do renty rodzinnej najwcześniej 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego,
• do dnia śmierci współmałżonka pozostaną z nim w związku małżeńskim.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie wypłacać rentę wdowią od lipca 2025 roku.

W pierwszym roku wysokość tego świadczenia wyniesie 15% renty rodzinnej, która przysługuje w chwili śmierci małżonka, a od 1 stycznia 2017 roku wzrośnie do 25%. Prawo pozwala łączyć świadczenie wdowie z własną emeryturą, a także przysługującą po mężu lub żonie. Ustawodawca wyznaczył limit łączenia świadczeń – jest on równy trzykrotności kwoty minimalnej emerytury.

Dodatkowa emerytura po małżonku to potoczna nazwa renty rodzinnej, która przysługuje po jego śmierci. Wdowiec lub wdowa może otrzymać takie świadczenie, jeśli w chwili śmierci współmałżonka ukończy 50. rok życia. W określonych przypadkach nie trzeba spełniać tego warunku – np. kiedy małżonek w chwili śmierci męża lub żony był niezdolny do pracy albo opiekował się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy.

Renta rodzinna należy się nie tylko po zmarłym małżonku, lecz także w razie śmierci dziecka – jeśli rodzice spełniają warunki dotyczące wdów i wdowców, a jednocześnie zmarłe dziecko w istotny sposób było odpowiedzialne za ich utrzymanie. Rentę rodzinną może też otrzymać dziecko po śmierci rodzica.

Kwota renty rodzinnej po zmarłym mężu lub żonie dla jednej uprawnionej osoby wynosi 85% wysokości jego emerytury. Wartość świadczenia zwiększa się do 90% w przypadku dwóch uprawnionych osób lub 95%, gdy renta rodzinna przysługuje co najmniej trzem osobom. Wszyscy uprawnieni członkowie rodziny otrzymują jedną łączną kwotę świadczenia do podziału.

Dodatkową emeryturę dla mundurowych mogą otrzymać osoby, które mają ustalone prawo do policyjnej emerytury, renty rodzinnej lub renty inwalidzkiej. Jest to roczne świadczenie, którego maksymalna wysokość w 2024 wyniosła 1780,96 zł – gdy świadczenie emerytalne lub rentowe nie było wyższe niż 2900 zł. W przypadku przekroczenia tej wartości kwota dodatkowej emerytury spada zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę”. W razie zbiegu świadczeń ich kwoty się sumują.

Matki oraz ojcowie, którzy wychowali co najmniej czwórkę dzieci, mogą otrzymać uzupełnienie świadczeń wypłacane do wysokości minimalnej emerytury. Należy się ono po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego oraz spełnieniu dodatkowych warunków:

• obywatelstwo polskie, innego kraju UE lub wspólnoty EFTA,
• miejsce zamieszkania i ośrodek interesów życiowych w Polsce od co najmniej 10 lat,
• prawo pobytu w Polsce lub zalegalizowany pobyt w naszym kraju – dotyczy cudzoziemców,
• złożenie wniosku do ZUS.

Razem z wnioskiem należy przedstawić wymagane dokumenty, w tym oświadczenie o sytuacji materialnej, majątkowej, rodzinnej i osobistej oraz informację o numerach PESEL dzieci.

Każdy obywatel Polski, który ukończy 100 lat życia, może otrzymać dodatkową emeryturę w formie świadczenia honorowego. Osoby już pobierające emeryturę lub rentę z ZUS nie muszą nawet składać żadnego wniosku ani innych dokumentów. Pozostali seniorzy składają wniosek wraz z dokumentem potwierdzającym wiek.

Świadczenie to przysługuje osobom, które są częściowo lub całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ważnego orzeczenia lekarskiego. Warunkiem otrzymania z urzędu takiej dodatkowej emerytury jest osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego – wcześniej można ubiegać się o przyznanie renty socjalnej z tytułu niezdolności do pracy.

Dodatkowa emerytura, podobnie jak renta rodzinna i renta socjalna dla osób całkowicie niezdolnych do pracy, wynosi w 2024 roku 1780,96 zł. Osoby częściowo niezdolne do pracy mogą otrzymać świadczenie w wysokości 1335,72 zł. Kwoty te są wyższe (odpowiednio 2137,15 zł i 1602,86 zł) w przypadku, gdy emerytura lub renta należy się w związku z chorobą zawodową albo wypadkiem.

Może o nie ubiegać się osoba, która pobiera emeryturę w kwocie maksymalnie 2419,33 zł brutto. Wysokość świadczenia wynosi maksymalnie 500 zł. Aby je otrzymać, trzeba złożyć wniosek wraz z wymaganymi dokumentami, w tym:

• potwierdzeniem niezdolności do samodzielnej egzystencji lub całkowitej niezdolności do pracy,
• orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• potwierdzeniem prawa do emerytury oraz wysokości pobieranego świadczenia.

Nauczyciele, pedagodzy i wychowawcy mogą wnioskować o dodatkową emeryturę w postaci świadczenia kompensacyjnego. Przysługuje im ono, jeśli spełniają m.in. następujące warunki:

• co najmniej 30 lat udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych,
• minimum 20 lat zatrudnienia w pracy nauczyciela w wymiarze nie mniejszym niż ½ czasu zajęć,
• ukończenie wymaganego wieku – w 2024 roku 55 lat dla kobiet i 58 dla mężczyzn,
• rozwiązanie stosunku pracy na swój wniosek lub jego wygaśnięcie z powodu określonych okoliczności, np. likwidacji szkoły.

Prawo do świadczenia kompensacyjnego ustaje w dniu osiągnięcia przez nauczyciela ustawowego wieku emerytalnego lub podjęcia zatrudnienia w placówce oświatowej. Wysokość świadczenia jest równa co najmniej kwocie minimalnej emerytury w Polsce. Aby je uzyskać, trzeba złożyć wymagane dokumenty potwierdzające okresy składkowe i nieskładkowe, w tym zatrudnienie w pracy nauczyciela.

Trzynasta emerytura przysługuje wszystkim emerytom i rencistom w Polsce – bez względu na wysokość pobieranego świadczenia. Wartość takiej dodatkowej emerytury jest równa kwocie minimalnej emerytury (w 2025 roku 1902 zł brutto) i emeryt otrzymuje ją razem ze świadczeniem za kwiecień.

Niektórzy emeryci mogą dodatkowo otrzymać czternastą emeryturę. W pełnej wysokości (w 2024 roku 1902 zł brutto) otrzymują ją osoby, których emerytura nie przekracza ustalonej kwoty. Następnie obowiązuje zasada „złotówka za złotówkę”, która proporcjonalnie zmniejsza wartość należnego świadczenia.

Można również samodzielnie zadbać o dodatkową emeryturę poprzez oszczędzanie pieniędzy. Warto odkładać na emeryturę w ramach tzw. III filaru – zwłaszcza poprzez pracownicze plany kapitałowe (PPK) oraz Indywidualne Konto Emerytalne (IKE). Osoby, którym marzy się dodatkowa lub wcześniejsza emerytura, powinny także odkładać pieniądze na kontach oszczędnościowych i lokatach terminowych. Są to bezpieczne depozyty bankowe, które pozwalają zarabiać dzięki odsetkom.

Źródła:

https://www.zus.pl/-/rodzicielskie-swiadczenie-uzupelniajace-mama-4- [dostęp 10.12.2024]

https://www.gov.pl/web/rodzina/renta-rodzinna [dostęp 10.12.2024]

https://serwisy.gazetaprawna.pl/finanse-osobiste/artykuly/9668372,emerytury-2025-seniorow-czeka-5-waznych-zmian.html [dostęp 10.12.2024]

https://www.zus.pl/-/trzynasta-emerytura-czyli-dodatkowe-roczne-swiadczenie-pieniezne [dostęp 10.12.2024]

https://samorzad.gov.pl/web/gmina-janowiec-wielkopolski/od-1-marca-wyzsze-swiadczenie-honorowe-dla-osob-ktore-ukonczyly-100-lat [dostęp 10.12.2024]

https://www.zus.pl/swiadczenia/emerytury/emerytura-dla-osob-urodzonych-po-31-grudnia-1948/emerytury-wczesniejsze/nauczycielskie-swiadczenia-kompensacyjne [dostęp 10.12.2024]

https://www.gazetaprawna.pl/praca/artykuly/9565854,dodatkowe-624613-zl-emerytury-co-miesiac-co-dalej-ze-swiadczeniem-ho.html [dostęp 10.12.2024]

https://www.gov.pl/web/rodzina/renta-z-tytulu-niezdolnosci-do-pracy [dostęp 10.12.2024]

https://zielonalinia.gov.pl/swiadczenie-przedemerytalne-32137 [dostęp 10.12.2024]

https://www.zus.pl/-/500-swiadczenie-uzupelniajace-dla-osob-niezdolnych-do-samodzielnej-egzystencji [dostęp 10.12.2024]