Czy warto założyć Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) w Polsce?

Strona główna > Emerytura > IKE

Z uwagi na zmieniające się warunki demograficzne i ekonomiczne w Polsce, wiele osób zaczyna dostrzegać konieczność samodzielnego planowania swojej przyszłości finansowej. Indywidualne Konto Emerytalne stanowi jedną z opcji, która umożliwia gromadzenie oszczędności na emeryturę w sposób elastyczny i korzystny podatkowo. Czy warto regularnie dokonywać wpłat na IKE? Co się stanie, gdy wypłacisz pieniądze przed ukończeniem 60. roku życia? Co dzieje się z pieniędzmi na IKE w przypadku śmierci oszczędzającego?

Indywidualne Konto Emerytalne jest elementem III filaru polskiego systemu emerytalnego. Umożliwia dobrowolne gromadzenie środków na przyszłą emeryturę na prywatnym koncie emerytalnym, którym oszczędzający może swobodnie zarządzać i w razie potrzeby wypłacić z niego zgromadzone środki.

IKE pozwala na samodzielne odkładanie pieniędzy, które mogą być następnie inwestowane w różnorodne instrumenty finansowe – m.in. fundusze inwestycyjne, akcje, obligacje czy lokaty. Swoboda wyboru produktów inwestycyjnych pozwala na dostosowanie strategii inwestycyjnej do indywidualnych potrzeb i preferencji. Oszczędzający stroniący od ryzyka, mogą w ramach IKE inwestować w bezpieczne lokaty czy obligacje skarbowe, natomiast ci, którym zależy na potencjalnie wysokich zyskach, mogą sięgnąć po akcje czy fundusze inwestycyjne o wyższym ryzyku.

Indywidualne Konto Emerytalne można tym samym rozumieć jako atrakcyjne „opakowania” dla różnych produktów finansowych. To właśnie dzięki niemu posiadacze konta emerytalnego mogą korzystać z przywilejów podatkowych związanych z oszczędzaniem na emeryturę. W ramach IKE możliwe jest uniknięcie 19% podatku od dochodów kapitałowych (podatek Belki), co zwiększa efektywność inwestycji. Oznacza to, że zyski generowane w trakcie oszczędzania nie są opodatkowane, co sprzyja efektywniejszemu pomnażaniu kapitału.

Główne korzyści z inwestowania w Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) obejmują:

1. Zwolnienie z podatku Belki – zyski osiągnięte w ramach IKE są zwolnione z 19% podatku od zysków kapitałowych, co oznacza, że 100% wypracowanych zysków pozostaje w kieszeni inwestora. Konieczne jest jednak spełnienie pewnych warunków. Po pierwsze, wypłacasz pieniądze dopiero po ukończeniu 60. roku życia lub 55. roku życia i nabyciu uprawnień emerytalnych. Dodatkowo konieczne jest dokonywanie wpłat na IKE przez co najmniej pięć dowolnych lat kalendarzowych lub wpłacenie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na pięć lat przed złożeniem wniosku o wypłatę. Dokonując wypłaty środków zgromadzonych na IKE wcześniej, musisz się liczyć z koniecznością odprowadzenia podatku.
2. Elastyczność inwestycyjna – posiadacze IKE mają możliwość wyboru różnych instrumentów finansowych, w które chcą inwestować – mogą to być m.in. fundusze inwestycyjne, ETF-y, akcje, obligacje, a nawet lokaty czy konta oszczędnościowe. Chcesz przenieść IKE i zmienić swoją strategię inwestycyjną? W każdej chwili możesz zamknąć obecne i założyć nowe IKE w innej instytucji.
3. Brak obowiązkowych wpłat – nie ma wymogu regularnego wpłacania określonych kwot na IKE, co pozwala na dostosowanie strategii oszczędzania do indywidualnych możliwości finansowych.
4. Możliwość dziedziczenia – środki zgromadzone na IKE mogą być dziedziczone, co zwiększa ich atrakcyjność jako formy oszczędzania na przyszłość.
5. Reinwestowanie zysków – dzięki zwolnieniu z podatku Belki, dywidendy i odsetki generowane w trakcie inwestycji nie są opodatkowane i mogą być reinwestowane, co sprzyja efektywniejszemu pomnażaniu kapitału.
6. Dostępność środków – posiadacze IKE mogą w każdej chwili zdecydować się na wypłatę zgromadzonych środków, jednak w takim przypadku będą musieli zapłacić podatek od zysków kapitałowych.

Pomimo wielu zalet, Indywidualne Konto Emerytalne ma również swoje wady, z których należy zdawać sobie sprawę w momencie jego otwierania. O jakich konkretnie wadach mowa?

1. Roczny limit wpłat na IKE – ustawodawca przewidział limit, ustalany na podstawie wysokości prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Wysokość rocznego limitu wpłat na IKE wynosi trzykrotność tego przeciętnego wynagrodzenia, co oznacza, że w 2025 roku maksymalna kwota, którą można wpłacić na IKE, wyniesie 26 019 zł. Dla osób planujących większe oszczędności na emeryturę, ten limit może być niewystarczający, co zmusza do korzystania z dodatkowych form oszczędzania, takich jak Pracownicze Plany Kapitałowe czy Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego.
2. Koszty związane z zarządzaniem – wiele instytucji pobiera opłaty za otwarcie konta oraz opłaty manipulacyjne za chociażby nabycie, zamianę lub zbycie instrumentów. Koszty te mogą być znaczące, dlatego warto je przeanalizować.
3. Ograniczenia w wyborze instrumentów – IKE może oferować mniejszy wybór instrumentów inwestycyjnych w porównaniu do standardowych rachunków maklerskich. Niektóre strategie inwestycyjne mogą być przez to trudniejsze do wdrożenia.
4. Opłaty przy transferze lub likwidacji – w przypadku przeniesienia IKE do innej instytucji finansowej (tj. dokonania wypłaty transferowej) lub jego likwidacji w ciągu roku od założenia, mogą wystąpić dodatkowe opłaty.
5. Inflacja – wysoka inflacja może wpływać na realną wartość zgromadzonych środków. Nawet jeśli inwestycje przynoszą nominalny zysk, to w ujęciu realnym może okazać się, że zyski są niewystarczające do pokrycia wzrostu cen.
6. Brak gwarancji wypłat – w przypadku wcześniejszej wypłaty środków przed spełnieniem warunków emerytalnych, inwestorzy będą musieli zapłacić podatek od zysków kapitałowych, co może zmniejszyć całkowity zwrot z inwestycji.

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) może założyć każda osoba, która ukończyła 16. rok życia. Osoby niepełnoletnie mogą wpłacać środki tylko w roku, w którym uzyskały dochody z umowy o pracę. Warto podkreślić, że nie ma górnego limitu wiekowego, co oznacza, że nawet osoby starsze, w tym emeryci, mogą posiadać IKE i cieszyć się korzyściami, jakie oferuje.

Kto powinien rozważyć założenie rachunku IKE? Tak naprawdę każdy. Oczekuje się, że stopa zastąpienia, czyli relacja emerytury do pensji, spadnie z około 50% obecnie do niespełna 30% w 2060 roku. Jeśli wiek emerytalny zostanie utrzymany na obecnym poziomie, może spaść nawet poniżej 20%. Prywatne oszczędności emerytalne są tym samym niezbędne, by utrzymać dotychczasowy poziom życia.

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) to tylko jedna z wielu możliwości oszczędzania na emeryturę. Ustawodawca przewidział także inne formy oszczędzania, które również mogą przynieść wymierne korzyści:

Główną zaletą IKZE jest możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania, co obniża wysokość podatku dochodowego, a po osiągnięciu wieku emerytalnego wypłacane środki są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10%. W 2025 roku limit wpłat wynosi 10 407,60 zł dla osób zatrudnionych i 15 611,40 zł dla samozatrudnionych.

PPK to dobrowolny system długoterminowego oszczędzania, który ma na celu wspieranie pracowników w gromadzeniu oszczędności na emeryturę. System ten działa na zasadzie współfinansowania, gdzie wkłady do PPK pochodzą od pracowników, pracodawców oraz państwa. Zgromadzone środki są inwestowane w fundusze zdefiniowanej daty i mogą być wypłacane po osiągnięciu 60. roku życia.

W ramach Pracowniczego Programu Emerytalnego pracodawcy gromadzą środki na emeryturę swoich pracowników. Prowadzenie PPE pozwala pracodawcom przyciągnąć do firmy talenty – program emerytalny stanowi bowiem atrakcyjny benefit dla pracowników (dodatkowe kilka procent wynagrodzenia). Składki do Pracowniczego Programu Emerytalnego są zwolnione ze składek ZUS.

PPO to programy oszczędnościowe, które również mogą być oferowane przez pracodawców, ale są bardziej elastyczne od PPE i obejmują różnorodne formy oszczędzania, niekoniecznie związane z emeryturą.

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) można założyć w różnych instytucjach finansowych, które oferują tę formę oszczędzania. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, IKE mogą prowadzić:

1. Banki – w bankach możesz założyć IKE w formie rachunku oszczędnościowego lub lokaty, co pozwala na gromadzenie oszczędności emerytalnych bez zbędnego ryzyka.
2. Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) – oferują IKE, które umożliwiają inwestowanie w różnorodne fundusze inwestycyjne, dzięki czemu możesz skutecznie dywersyfikować portfel i maksymalizować zyski.
3. Domy maklerskie – umożliwiają otwarcie IKE, które pozwali Ci na samodzielne inwestowanie m.in. w akcje, obligacje oraz ETF-y. Jest to dobre rozwiązanie dla osób posiadających wiedzę o rynku kapitałowym.
4. Zakłady ubezpieczeń na życie – w przypadku IKE prowadzonego w formie polisy z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, możesz połączyć oszczędzanie na emeryturę z dodatkową ochroną ubezpieczeniową.
5. Dobrowolne fundusze emerytalne – pozwolą Ci gromadzić oszczędności na emeryturę w ramach dobrowolnych programów emerytalnych, które mogą oferować korzystne warunki inwestycyjne.

Każda z tych instytucji ma swoje specyficzne oferty i warunki, dlatego warto dokładnie porównać dostępne opcje przed podjęciem decyzji o otwarciu IKE i wybrać dla siebie tą, która będzie najkorzystniejsza i jednocześnie najlepiej dostosowana do indywidualnych preferencji.

1. Aby założyć Indywidualne Konto Emerytalne, należy najpierw wybrać instytucję finansową, która oferuje taką formę oszczędzania, a następnie złożyć wniosek o prowadzenie IKE. Wypełniając formularz, wystarczy podać podstawowe dane osobowe, takie jak: imię, nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL.
2. Do zawarcia umowy IKE może dojść w placówce, a w większości przypadków również całkowicie online. W przypadku osób, które posiadają już IKE i chcą dokonać transferu środków z jednego konta na drugie, konieczne będzie złożenie dodatkowego oświadczenia dotyczącego istniejącego konta. Przepisy dopuszczają możliwość posiadania tylko jednego Indywidualnego Konta Emerytalnego.
3. Po złożeniu wniosku i jego zaakceptowaniu przez instytucję finansową, otwarte zostaje konto IKE. Na koniec, aby aktywować konto, często wymagane jest dokonanie pierwszej wpłaty, której wysokość może się różnić w zależności od instytucji. Po spełnieniu wszystkich formalności i aktywacji konta można rozpocząć oszczędzanie na emeryturę poprzez regularne wpłaty oraz inwestowanie zgromadzonych środków.

Źródło:

https://www.zus.pl/documents/10182/874079/13+-+Jak+zatroszczy%25C4%2587+si%25C4%2599+o+zabezpieczenie+na+staro%25C5%259B%25C4%2587+os

%25C3%25B3b+o+niskich+dochodach.pdf/d3c3bb66-5784-44b2-bf1a-d98528603e60 [dostęp 10.01.2025]