Czym są i jak działają kalkulatory emerytalne?

Strona główna > Emerytura > Kalkulatory emerytalne

Przygotowanie się do emerytury wymaga planowania i dyscypliny. Choć wielu osobom wydaje się ona bardzo odległą perspektywą, nie warto jej bagatelizować i już dziś zacząć się szykować na zakończenie pracy zawodowej. Kalkulatory emerytalne są jednym z najważniejszych narzędzi w tym procesie, umożliwiając oszacowanie przyszłych świadczeń i zaprojektowanie strategii oszczędnościowej dostosowanej do indywidualnych potrzeb i możliwości. Jak i gdzie sprawdzić prognozę swojego przyszłego świadczenia emerytalnego?

Kalkulatory emerytalne to narzędzia, które pozwalają na obliczenie prognozowanej wysokości przyszłej emerytury. W Internecie znaleźć można wiele takich kalkulatorów, jednak najpopularniejszy jest ten udostępniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Kalkulator dostępny jest na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i oferuje dwie wersje: uproszczoną i zaawansowaną.

Pierwsza jest łatwiejsza w użyciu i wymaga mniejszej liczby danych. Zakłada, że wynagrodzenie pozostaje stałe do momentu przejścia na emeryturę i jest wyrażone jako procent przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Ta wersja jest idealna dla osób, które nie mają dostępu do wszystkich szczegółowych informacji o swoich składkach i chcą szybko oszacować wartość swojego przyszłego świadczenia.

Wersja zaawansowana oferuje większą swobodę wyboru i wymaga podania bardziej szczegółowych danych. Pozwala na wprowadzenie różnych wysokości wynagrodzeń w poszczególnych latach, co daje bardziej precyzyjne obliczenia. Dodatkowo można wyłączyć z okresu ubezpieczenia lata, w których nie było wynagrodzenia, poprzez wpisanie wynagrodzenia w wysokości 0 zł. Ta wersja jest bardziej przydatna dla osób fizycznych, które chcą mieć pełniejszą kontrolę nad danymi wejściowymi i uzyskać dokładniejsze prognozy dotyczące wysokości emerytury.

Korzystanie z kalkulatorów emerytalnych jest ważnym krokiem w przygotowaniu się finansowo na czas zakończenia aktywności zawodowej. Pozwala zorientować się, na jaki standard życia będziemy mogli sobie pozwolić po przejściu na emeryturę i odpowiednio się do tego przygotować.

Dlaczego warto z nich korzystać?

1. Prognoza emerytury – kalkulatory umożliwiają obliczenie przybliżonej wysokości emerytury, co pozwala na lepsze zrozumienie, jakimi środkami będziemy dysponować w przyszłości. Jest to niezwykle ważne, gdyż badania jasno pokazują, że oczekiwania Polaków co do wysokości przyszłych emerytur pozostają bardzo optymistyczne. Dzisiejsi 40-latkowie liczą na to, że na emeryturze będą otrzymywać około 70% swojej ostatniej pensji, podczas gdy prognozy wskazują, że stopa zastąpienia w 2040 roku wyniesie ok. 30% .
2. Porównanie scenariuszy – zaletą kalkulatorów emerytalnych jest również możliwość porównania różnych scenariuszy. Przy ich pomocy można szybko sprawdzić, jak zmieni się świadczenie, gdy wzrośnie nasze wynagrodzenie lub zdecydujemy się opóźnić moment przejścia na emeryturę o kilka miesięcy czy lat. Wiedza taka pozwala lepiej zaplanować emeryturę i dobrze się do niej przygotować.
3. Planowanie finansowe – kalkulatory emerytalne pomagają uświadomić sobie, jak ważne jest oszczędzanie na przyszłość w ramach II i III filaru systemu emerytalnego. Nawet niewielkie kwoty odkładane każdego miesiąca w perspektywie wielu lat mogą pozwolić na zbudowanie znacznego kapitału.

Aby skorzystać z kalkulatora emerytalnego ZUS i oszacować swoją przyszłe świadczenie, jedyne co musisz zrobić, to zebrać kilka podstawowych informacji. Co konkretnie będzie Ci potrzebne?

• Kwota zwaloryzowanych składek (środki zgromadzone przez lata w ZUS).
• Kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego (dotyczy osób, które były objęte ubezpieczeniem społecznym przed 1999 rokiem).
• Kwota środków zapisanych na subkoncie w ZUS.
• Kwota środków zgromadzonych w OFE (informacja ta jest wymagana tylko w przypadku, gdy jesteś członkiem OFE).
• Aktualne i ewentualne przyszłe wynagrodzenie (pozwala to na uwzględnienie w obliczeniach prognoz dotyczących wzrostu pensji w przyszłości).
• Planowany wiek przejścia na emeryturę (rok i miesiąc, w którym planujesz przejść na emeryturę).
• Płeć, miesiąc i rok urodzenia, a także rok rozpoczęcia lub wznowienia pracy.

Dane te można uzyskać z Informacji o stanie konta w ZUS, która jest wysyłana corocznie, lub pobrać je przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). By ułatwić sobie zadanie, możesz zalogować się na swoje konto ZUS PUE i tam skorzystać z kalkulatora – wszystkie niezbędne informacje zostaną podstawione automatycznie.

Prognozy dla polskich emerytów, zwłaszcza dla tych, którzy dopiero zaczynają pracę, niestety nie rysują się zbyt optymistycznie. Szczególnie w kontekście braku planów dotyczących zmiany aktualnego wieku emerytalnego. Stopa zastąpienia, czyli stosunek emerytury do ostatniego wynagrodzenia, może być niższa, niż się spodziewamy. Według szacunków ZUS w 2060 wyniesie ona zaledwie 18,7%, o ile wiek emerytalny zostanie utrzymany na obecnym poziomie. W praktyce oznacza to, że emerytury tych, którzy przejdą na emeryturę w 2060 roku, wynosić będą mniej, niż 1/5 ich ostatniego wynagrodzenia.

Mając na uwadze powyższe, warto już dziś wziąć sprawy w swoje ręce i każdego miesiąca odkładać z myślą o zakończeniu kariery zawodowej. Im wcześniej zaczniemy, tym mniej każdego miesiąca będziemy musieli odkładać, by zgromadzić niezbędny kapitał.

Zadbanie o prywatną emeryturę jest kluczowe dla zapewnienia sobie i najbliższym stabilności finansowej po zakończeniu pracy zawodowej.

Od czego zacząć? O ile masz taką możliwość, rozważ skorzystanie z Pracowniczych Programów Kapitałowych (PPK) lub Pracowniczych Programów Emerytalnych (PPE). PPK to dobrowolne plany oszczędnościowe, w których pracodawca i państwo dodatkowo wspierają Twoje oszczędności. Ty wpłacasz 2% wynagrodzenia brutto, pracodawca 1,5%, a państwo dodatkowo premiuje Twoją aktywność dopłatą powitalną (250 zł) i dopłatami rocznymi (240 zł). PPE działają na podobnych zasadach, jednak w ich przypadku nie możesz liczyć na żadne wpłaty ze strony państwa.

By mieć nieco większą kontrolę nad strategią inwestycyjną, warto również rozważyć inwestowanie poprzez Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Konta te pozwalają inwestować w wiele różnych instrumentów finansowych – m.in. akcje, obligacje, lokaty czy fundusze inwestycyjne i jednocześnie cieszyć się ulgami podatkowymi (po spełnieniu ustawowych warunków można uniknąć podatku Belki). Choć są to konta emerytalne, w każdym momencie możesz dokonać wypłaty zgromadzonych środków, jeśli zajdzie taka potrzeba (np. choroba). Będzie się to jednak wiązać z pewnymi konsekwencjami.

Pamiętaj, że nie musisz być ekspertem, aby zacząć oszczędzać na emeryturę. Istnieje wiele strategii i produktów, które mogą Cię zainteresować – od bezpiecznych lokat bankowych, poprzez różne rodzaje funduszy inwestycyjnych i na bardziej ryzykownych akcjach skończywszy. Możesz wybrać taką formę inwestycji, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i poziomowi ryzyka, jaki jesteś w stanie zaakceptować.

Planując strategię emerytalną, warto zadać sobie pytanie, w kwestii tego, jakiej kwoty każdego miesiąca będziemy potrzebowali, by utrzymać dotychczasowy poziom życia na emeryturze. Znając prognozy dotyczące wysokości przyszłego świadczenia i wiedząc, o ile będzie ono mniejsze od obecnego wynagrodzenia, będziemy mogli dokonać pewnych założeń. Przykładowo, jeśli chcemy wypłacać sobie dodatkowe 1000 zł miesięcznie przez 20 lat, musimy zebrać około 240 000 zł kapitału.

Zgromadzenie takiego kapitału wymaga czasu, dlatego nie warto tego odkładać na później – im wcześniej zaczniemy, tym mniejsze kwoty będziemy musieli odkładać miesięcznie. Zakładając, że do złożenia wniosku o świadczenie mamy jeszcze 20 lat i że nasze oszczędności będą oprocentowane na 5% rocznie, co miesiąc będziemy musieli odkładać 650 zł, by zebrać niezbędną kwotę (240 557 zł). Zaczynając oszczędzanie 10 lat wcześniej, wystarczy nam 340 zł miesięcznie (238 895 zł).

Odkładając na przyszłość, pamiętaj o kilku istotnych kwestiach:

• Zadbaj o strategię – przed rozpoczęciem inwestowania stwórz plan działania. Określ swoje cele emerytalne, możliwości finansowe i czas, jaki masz na oszczędzanie. Zastanów się też, jak chcesz pomnażać kapitał. Pomoże Ci to uniknąć chaotycznego działania i emocjonalnych decyzji, które mogą okazać się bardzo kosztowne.
• Określ swój profil ryzyka – zdecyduj, jakie ryzyko jesteś w stanie zaakceptować. Jeśli masz niską tolerancję na ryzyko, rozważ lokaty lub konta oszczędnościowe. Jeśli dopuszczasz możliwość utraty zainwestowanego kapitału, możesz postawić również na fundusze inwestycyjne lub akcje.
• Dywersyfikuj portfel – rozprosz swoje inwestycje, aby zmniejszyć ryzyko. Możesz inwestować w krajowe i zagraniczne lokaty, różne rodzaje funduszy inwestycyjnych, obligacje, akcje, surowce czy nieruchomości.
• Wykorzystaj konta emerytalne – zapisz się do PPK lub PPE, by każdego miesiąca odkładać na emeryturę z pomocą pracodawcy i państwa (w przypadku PPK). Jeśli dysponujesz nadwyżkami finansowymi, rozważ też IKE i IKZE, by cieszyć się korzyściami podatkowymi i szybciej pomnażać kapitał.
• Regularnie monitoruj wyniki – co jakiś czas sprawdzaj wyniki swojego portfela i dostosowuj strategię do zmieniających się warunków rynkowych i Twojej sytuacji.

Źródła:

1. https://igte.pl/wp-content/uploads/2025/01/Ekspertyzy_IGTE_19_2025.pdf [dostęp 21.03.2025]

2. https://www.zus.pl/documents/10182/874079/13+-+Jak+zatroszczy%25C4%2587+si%25C4%2599+o+zabezpieczenie+na+staro%25C5%259B%25C4%2587+os%25C3%25B3b+o+niskich+dochodach.pdf/d3c3bb66-5784-44b2-bf1a-d98528603e60 [dostęp 21.03.2025]