Ile wynosi składka emerytalna w Polsce?

Strona główna > Emerytura > Składka emerytalna w Polsce

Składka emerytalna to jeden z fundamentów polskiego systemu zabezpieczeń społecznych, który ma na celu gromadzenie funduszy na wypłatę emerytur. Wysokość składki ustala się na podstawie wynagrodzenia brutto i jest obowiązkowa dla wszystkich pracowników oraz przedsiębiorców. W kontekście rosnącej liczby osób w wieku emerytalnym oraz zmieniającej się sytuacji demograficznej temat składek emerytalnych staje się coraz bardziej aktualny i istotny. Jaką składkę płaci pracownik zatrudniony na etacie a jaką przedsiębiorca? Czy w kontekście emerytury warto polegać jedynie na Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych?

Ubezpieczenie emerytalne to forma zabezpieczenia finansowego, która umożliwia otrzymywanie świadczeń emerytalnych po zaprzestaniu pracy zawodowej. Składki na to ubezpieczenie są obligatoryjnie odprowadzane przez pracowników oraz pracodawców do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) w przypadku rolników.

Polski system emerytalny oparty jest na trzech filarach:

1. Pierwszy filar: Obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne w ZUS, które funkcjonuje w systemie repartycyjnym. Oznacza to, że składki wpłacane przez aktualnie pracujących są używane do wypłaty bieżących emerytur. Składka wynosi 19,52% podstawy wymiaru wynagrodzenia, z czego połowę pokrywa pracownik, a drugą połowę pracodawca.
2. Drugi filar: Kapitałowe ubezpieczenie emerytalne, które może obejmować subkonto w ZUS lub Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE). Część składki jest kierowana na indywidualne konto, co pozwala na gromadzenie dodatkowych środków na emeryturę.
3. Trzeci filar: Dobrowolne formy oszczędzania, takie jak Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK), które umożliwiają dodatkowe oszczędzanie na przyszłość.

Aby otrzymać świadczenie emerytalne, należy osiągnąć wiek emerytalny, który wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Istnieją również możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę w określonych przypadkach.

Zgromadzenie w okresie aktywności zawodowej odpowiednio dużego kapitału na emeryturę jest kluczowe, by utrzymywać dotychczasowy poziom życia i czerpać z niego pełnymi garściami. Dlaczego warto posiadać ubezpieczenie emerytalne – nie tylko obowiązkowe, ale również prywatne? Powodów jest co najmniej kilka:

1) Zapewnienie sobie dochodu po zakończeniu aktywności zawodowej

Ubezpieczenie emerytalne zapewnia regularne świadczenia finansowe, które są niezbędne do pokrycia podstawowych wydatków, takich jak żywność, mieszkanie czy leki. Bez tych świadczeń większość emerytów zmagałoby się z ogromnymi trudnościami finansowymi. Warto tym samym dbać, by składki ZUS były odprowadzane od każdego zawartego kontraktu i w jak najwyższej wysokości.

2) Redukcja stresu finansowego

Stabilność finansowa na emeryturze pozwala osobom starszym spać spokojnie, eliminując obawy związane z codziennymi wydatkami. Osoby, które mają zapewnione dochody z ubezpieczenia emerytalnego, są mniej narażone na stres związany z brakiem środków do życia.

3) Zachęta do oszczędności prywatnych

System emerytalny zachęca do oszczędzania na przyszłość poprzez różne formy dobrowolnych ubezpieczeń i produktów emerytalnych (np. IKE i IKZE). Prywatne ubezpieczenia emerytalne pozwalają na zwiększenie komfortu życia na emeryturze oraz zabezpieczenie przed nieprzewidzianymi wydatkami.

Starzejące się społeczeństwo stawia przed systemem emerytalnym wiele wyzwań. W przyszłości może to prowadzić do obniżenia wysokości świadczeń emerytalnych lub wydłużenia wieku emerytalnego, co tylko podkreśla konieczność dbania o wysokość składek, a więc wynagrodzenia brutto, od którego składki ZUS zależą, a także dodatkowego oszczędzania przez osoby aktywne zawodowo.

W Polsce składki na ubezpieczenia społeczne, które płacą pracownicy i przedsiębiorcy, obejmują kilka kluczowych kategorii:

• Ubezpieczenie emerytalne – składka na ubezpieczenie emerytalne jest przeznaczona na gromadzenie funduszy na przyszłe emerytury. Jest obowiązkowa dla wszystkich pracowników oraz osób prowadzących działalność gospodarczą.
• Ubezpieczenie rentowe – składka na ubezpieczenie rentowe ma na celu zapewnienie świadczeń w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby lub inwalidztwa. Również jest obowiązkowa dla pracowników i przedsiębiorców.
• Ubezpieczenie chorobowe – składka chorobowa umożliwia uzyskanie zasiłku w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby. Jest obowiązkowa dla pracowników, natomiast dobrowolna dla przedsiębiorców.
• Ubezpieczenie wypadkowe – składka na ubezpieczenie wypadkowe jest przeznaczona na zapewnienie świadczeń w przypadku wypadków przy pracy. Całość tej składki pokrywa pracodawca.
• Ubezpieczenie zdrowotne – składka zdrowotna zapewnia dostęp do publicznej opieki zdrowotnej i jest obowiązkowa zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorców. W przypadku pracowników jej uzgodnienie nie stanowi większego problemu, gdyż ustalana jest jako procent wynagrodzenia brutto. To, ile wynosi składka zdrowotna dla przedsiębiorcy, zależy przede wszystkim od formy opodatkowania.
• Fundusz Pracy – składka na Fundusz Pracy finansuje zasiłki dla bezrobotnych oraz programy aktywizacji zawodowej. Jest płacona przez pracodawców za pracowników.
• Fundusz Solidarnościowy – składka na Fundusz Solidarnościowy ma na celu udzielanie wsparcia społecznego, zawodowego, zdrowotnego oraz finansowego osobom z niepełnosprawnościami.
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – składka na FGŚP jest w całości opłacana przez pracodawców. Fundusz ten służy do ochrony praw pracowników w sytuacji niewypłacalności ich pracodawcy, zapewniając wypłatę zaległych wynagrodzeń, odpraw oraz innych świadczeń.

Każda z tych składek odgrywa istotną rolę w systemie zabezpieczeń społecznych, zapewniając wsparcie finansowe w różnych sytuacjach życiowych oraz umożliwiając korzystanie z usług zdrowotnych.

Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS dotyczy szerokiego kręgu podmiotów. Zaliczamy do nich m.in.:

• Pracodawców – jeśli zatrudniasz pracowników, masz obowiązek do opłacania składek ZUS za siebie oraz za wszystkich zatrudnionych – są to składka emerytalna, składka rentowa, składka wypadkowa oraz składka zdrowotna.
• Zleceniodawców – obowiązek odprowadzania składek do ZUS dotyczy nie tylko pracowników zatrudnianych na podstawie umowy o pracę. Jeśli planujesz zatrudnienie pracownika na podstawie umowy zlecenie, w wielu sytuacjach będziesz również mieć obowiązek odprowadzania składek do ZUS.
• Przedsiębiorców – przedsiębiorcy zarejestrowani w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) oraz wspólnicy spółek (np. spółki jawnej czy komandytowej) również są zobowiązani do płacenia składek na swoje ubezpieczenia.

Warto zaznaczyć, że niektórzy przedsiębiorcy, a także zleceniobiorcy są zwolnieni z obowiązku płacenia składek na ubezpieczenia społeczne. Sytuacja taka ma miejsce, gdy dochodzi do tzw. zbiegu świadczeń – tj. są oni ubezpieczeni na innej podstawie, na przykład jako pracownicy etatowi.

Składka emerytalna pracownika w Polsce wynosi 9,76% podstawy wymiaru składek, która jest obliczana na podstawie wynagrodzenia pracownika. W ramach systemu ubezpieczeń społecznych składka ta jest częścią łącznej składki emerytalnej, która wynosi 19,52%, z czego drugą połowę (9,76%) opłaca pracodawca. Składka emerytalna to obowiązkowa składka odprowadzana co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zobrazujmy to na prostym przykładzie: Jan zatrudniony jest na umowę o pracę z wynagrodzeniem wynoszącym 5 000 zł brutto. Jaką część jego wynagrodzenia pochłonie składka emerytalna, a jaką miesięczna składka zdrowotna?

*Składkę zdrowotną oblicza się od podstawy pomniejszonej o składki społeczne.

Po odliczeniu wszystkich składek na konto Jana pracodawca przeleje 3 738,19 zł netto. A jakie miesięczne koszty ponosi on w związku z zatrudnieniem Jana? Łącznie to 6 024 zł, co przedstawia poniższa tabela:

Składka emerytalna przedsiębiorcy w Polsce również wynosi 19,52% podstawy wymiaru składki, jednak przedsiębiorcy płacą ją w inny sposób niż pracownicy. Przedsiębiorcy są zobowiązani do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne od podstawy, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Przedsiębiorcy mogą również korzystać z obniżonych składek ZUS, które przewidują liczne ulgi skierowane do osób, które dopiero rozpoczynają przygodę z biznesem. Jeśli chcesz przetestować swój pomysł na biznes, ale obawiasz się wysokich kosztów już od pierwszego dnia działalności, rozważ skorzystanie z ulgi na start, a przez pierwszych 6 miesięcy nie będziesz płacić składek na ubezpieczenia społeczne. Po pewnym czasie możesz też sięgnąć po ulgę Mały ZUS plus, dzięki której obniżysz składkę emerytalną i pozostałe składki na okres nawet 36 miesięcy. W tym przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie oczekiwał od Ciebie składek opłacanych od obniżonej podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia.

Warto zaznaczyć, że korzystanie z ulg i preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne wprawdzie wspiera rozwój biznesu, jednak przekłada się bezpośrednio na wysokość emerytury w przyszłości. Niskie składki odprowadzane do ZUS dziś oznaczają niską emeryturę w przyszłości.