Lokata – co to jest i jak znaleźć odpowiednią dla siebie?
Rodzaje lokat, ryzyko, okres inwestycji – to może być dla Ciebie ważne
Strona główna > Poradnik oszczędzania > Co to jest lokata?
Różne formy inwestowania: Inwestowanie ma na celu pomnażanie kapitału oraz ochronę wartości pieniądza w obliczu inflacji. Istnieje wiele różnych form inwestycji, począwszy od papierów wartościowych i różnych aktywów materialnych (takich jak nieruchomości, klasyczne samochody czy cenne dzieła sztuki), a skończywszy na lokatach oszczędnościowych, takich jak lokaty terminowe.
Czas trwania inwestycji: W przypadku inwestycji finansowych rozróżnia się krótko-, średnio- i długoterminowe formy inwestycji. To, który horyzont inwestycyjny jest najbardziej odpowiedni, zależy od celów inwestora.
Znalezienie inwestycji: Inwestorzy mogą dowiedzieć się, która inwestycja jest dla nich najlepsza poprzez skrupulatne zbadanie swoich celów, sytuacji finansowej, tolerancji ryzyka oraz dokładne zrozumienie dostępnych opcji inwestycyjnych.
Lokata – co to jest?
Lokata to forma inwestycji, w której inwestor deponuje pewną sumę pieniędzy w instytucji finansowej (zwykle w banku) na określony okres czasu w zamian za ustalone oprocentowanie. Jedną z najbardziej popularnych lokat kapitału jest lokata bankowa, zwana także depozytem bankowym czy lokatą oszczędnościową. To produkt finansowy, który jest powszechnie wykorzystywany jako narzędzie do oszczędzania i pomnażania zgromadzonych środków. Klient, decydując się na założenie lokaty, zawiera umowę z bankiem, która określa warunki, na jakich klient zdeponuje swoje pieniądze w banku. Umowa lokaty zawiera szczegóły dotyczące warunków inwestycji, takie jak oprocentowanie, okres trwania, kwota depozytu, termin wykupu oraz zasady wypłacania odsetek.
Korzyści z inwestowania w lokaty bankowe
Główną korzyścią płynącą z lokat jest możliwość zarobienia odsetek. Banki oferują różne stawki procentowe, które zależą od długości trwania lokaty oraz kwoty zdeponowanej przez klienta. Im dłuższy okres lokaty i większa suma pieniędzy, tym z reguły korzystniejsze warunki oferowane przez bank i wyższy zysk z lokaty.
Lokata może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla tych, którzy chcą bezpiecznie ulokować swoje oszczędności i zarobić na nich dodatkowe pieniądze. Jednak warto pamiętać, że odsetki mogą być opodatkowane zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi.
Jakie są rodzaje lokat bankowych?
Lokaty mogą mieć różne formy, takie jak lokaty terminowe, które mają ustalony czas trwania i z góry określone stopy procentowe lub lokaty ze zmiennym oprocentowaniem, które mogą być dostosowywane przez bank w zależności od bieżących stawek na rynku. W Polsce istnieje kilka rodzajów lokat bankowych, które różnią się warunkami, okresem trwania i zasadami funkcjonowania.
Oto najpopularniejsze rodzaje lokat bankowych:
Lokaty terminowe
Jest to jeden z najbardziej popularnych rodzajów lokat bankowych. Klient deponuje określoną kwotę na ustalony okres czasu i otrzymuje odsetki za ten okres. Lokata terminowa zapewnia stałą stopę procentową i określony czas trwania inwestycji. Oprocentowanie lokaty terminowej jest najczęściej stałe, a wcześniejsze zerwanie umowy skutkuje z reguły utratą wszystkich wypracowanych odsetek lub ich części. Wśród lokat terminowych wyróżniamy:
- lokaty krótkoterminowe (najczęściej na okres 1, 3, 6 miesięcy),
- lokaty długoterminowe (trwają średnio od 1 do 3 lat),
- lokaty odnawialne (odnawiają się automatycznie po upływie terminu zakończenia umowy),
- lokaty nieodnawialne (kończą się po określonym z góry czasie).
Lokata progresywna
Ten rodzaj lokaty oferuje stopę procentową, która stopniowo rośnie wraz z upływem czasu. Im dłużej trwa lokata, tym wyższa jest stopa procentowa. Lokata progresywna może być atrakcyjna dla osób, które chcą zainwestować określoną sumę pieniędzy na dłuższy okres i zyskać większe odsetki w późniejszym stadium inwestycji. Zaletą lokaty progresywnej jest możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy bez ryzyka utraty wypracowanych odsetek.
Lokata strukturyzowana
Lokaty strukturyzowane to połączenie lokaty bankowej z instrumentami pochodnymi. Klient otrzymuje zwrot inwestycji wraz z dodatkowymi korzyściami lub indeksowanymi zyskami w zależności od określonych warunków, takich jak wzrost wartości akcji lub indeksu giełdowego.
Lokata walutowa
Jest to lokata, w której inwestycja odbywa się w walucie obcej, takiej jak dolar amerykański, euro lub funt brytyjski. Lokata walutowa pozwala na zainwestowanie w inną walutę w celu uniknięcia ryzyka kursowego lub spekulacji na zmianach kursu walutowego.
Lokata rentierska
To rodzaj lokaty bankowej, w której klient otrzymuje regularne wypłaty odsetek w formie określonej kwoty pieniężnej, zamiast akumulacji odsetek do momentu wygaśnięcia lokaty. W odróżnieniu od tradycyjnej lokaty, gdzie występuje kapitalizacja odsetek i odsetki wypłacane są razem z zainwestowanym kapitałem po zakończeniu okresu lokaty, lokaty rentierskie umożliwiają otrzymywanie płatności odsetek cyklicznie, na przykład miesięcznie lub kwartalnie. Lokata rentierska jest często preferowana przez osoby, którym zależy na regularnym dochodzie z inwestycji i wolą bieżące wypłaty odsetek zamiast ich kapitalizacji.
Lokata nocna (lokata overnight)
Znana również jako lokata terminowa jednodniowa, to rodzaj lokaty bankowej, w której klient deponuje swoje środki na okres jednej doby i może je wypłacić następnego dnia. Jest to krótkoterminowa forma inwestycji, w której odsetki naliczane są za jeden dzień trwania lokaty.
Lokata nocna może być korzystniejszą opcją na pomnożenie środków finansowych przez noc lub w weekend niż konto oszczędnościowe. W szczególności w przypadku przedsiębiorstw, które dysponują znacznymi kwotami na bieżącym rachunku bankowym, ale potrzebują ich do codziennych działań operacyjnych. Dzięki zdeponowaniu ich na lokacie overnight mogą na bieżąco dysponować zasobami finansowymi i odczują zysk nawet przy niewielkim oprocentowaniu.
Lokata call
To elastyczny rodzaj lokaty bankowej, który daje klientowi prawo do wcześniejszego wykupu lub zamknięcia lokaty przed upływem okresu trwania. Bank może wymagać, aby klient poinformował o chęci wcześniejszego wykupu lokaty z wyprzedzeniem lub ustalić okres wypowiedzenia. Ponadto, w przypadku wcześniejszego wykupu, odsetki mogą być naliczane proporcjonalnie do czasu, przez który lokata była utrzymana. Plusem lokaty call jest to, że klient ma dostęp do swoich pieniędzy w razie nagłych potrzeb.
Jak wybrać najlepszą lokatę?
Znalezienie najlepszej lokaty wymaga trochę czasu i analiz, aby dopasować ją do swoich celów finansowych i sytuacji. Przy podejmowaniu decyzji, w jaki sposób inwestorzy mogą najlepiej ulokować swoje pieniądze, pomocny może być tak zwany magiczny trójkąt inwestycyjny. Jest to koncepcja stworzona przez znanego inwestora i filantropa Johna Templetona. Trójkąt ten przedstawia trzy kluczowe cechy inwestowania, które inwestorzy powinni uwzględniać, aby osiągnąć zdrowy i zrównoważony portfel inwestycyjny.
Te trzy cechy to:
- Bezpieczeństwo (Safety): Pierwszy wierzchołek magicznego trójkąta inwestycyjnego dotyczy zachowania bezpieczeństwa kapitału. To oznacza, że inwestorzy powinni stawiać na instrumenty finansowe, które są stosunkowo bezpieczne i nie niosą dużego ryzyka utraty kapitału. Przykłady to rządowe obligacje, lokaty bankowe, depozyty terminowe oraz inne stabilne produkty.
- Przychody (Income): Drugi wierzchołek trójkąta koncentruje się na generowaniu stałych przychodów z inwestycji. Obejmuje to płynące z odsetek z lokat, dywidend akcji, dochodów z obligacji korporacyjnych itp. Przychody te mogą stanowić ważne źródło dochodu pasywnego dla inwestorów.
- Wzrost (Growth): Trzeci wierzchołek trójkąta skupia się na potencjale wzrostu kapitału. Inwestycje w tej kategorii mają na celu osiągnięcie wzrostu wartości inwestycji w przyszłości. Przykłady to akcje spółek, fundusze akcji czy inne instrumenty, które mają potencjał wzrostu w dłuższej perspektywie czasowej.
Są to podstawowe i porównywalne cechy wszystkich inwestycji finansowych. W zależności od tego, jakie cechy ma dana inwestycja, można ją umieścić na wykresie. Na przykład, jeśli chcesz osiągnąć najwyższy możliwy zwrot, zazwyczaj musisz zaakceptować wyższe ryzyko. Z drugiej strony, dla inwestorów, którzy chcą zainwestować swój wpłacony kapitał z większym bezpieczeństwem, zysk może być niższy.
Magiczny trójkąt inwestycyjny ma na celu podkreślenie równowagi między różnymi celami inwestycyjnymi. Inwestorzy mogą dostosować swoje portfele, aby uwzględnić te trzy cechy w odpowiednich proporcjach w zależności od swoich celów finansowych, tolerancji dla ryzyka i okresu inwestycji. Ważne jest, aby znaleźć odpowiednią równowagę między bezpieczeństwem kapitału, generowaniem przychodów i osiągnięciem wzrostu, aby osiągnąć swoje cele finansowe.
Przykłady klasyfikacji różnych form lokowania kapitału:
- Konto oszczędnościowe znajduje się pomiędzy bezpieczeństwem a płynnością.
- Lokata bankowa sytuuje się w trójkącie z silną tendencją w kierunku wierzchołka bezpieczeństwa.
Trudniej jest sklasyfikować akcje, fundusze lub fundusze ETF i fundusze indeksowe. Liczy się tutaj dywersyfikacja, czas trwania lokaty kapitału i zmienność poszczególnych inwestycji. Potencjalne zwroty również odgrywają rolę. Przede wszystkim przy wyborze odpowiedniej lokaty kapitału istotna jest tolerancja na ryzyko, posiadany kapitał, a także cele, horyzont inwestycyjny i zapotrzebowanie na gotówkę.
Jakie jest oprocentowanie lokat bankowych?
Istotnym czynnikiem podczas wyboru najlepszej dla siebie opcji jest oprocentowanie lokaty. Lokata z oprocentowaniem zmiennym może być nieco bardziej ryzykowana. Warto pamiętać o tym, że oprocentowanie może się zmienić podczas trwania umowy. Natomiast oprocentowanie stałe oznacza, że z góry będziesz wiedzieć, ile zarobisz na depozycie.
Kapitalizacja odsetek
Poszczególne rodzaje lokat bankowych mogą różnić się częstotliwością kapitalizacji odestek. Mowa o zjawisku, gdy należne odsetki są „dopisywane” do bazowego salda lokaty. Warto mieć na uwadze, że im częstsza kapitalizacja, tym więcej możemy zarobić na lokacie ze względu na tzw. procent składany.
Lokata bankowa a gwarancje bankowe
Europejski system gwarancji depozytów został wprowadzony w celu ochrony oszczędności klientów banków w przypadku niewypłacalności banku. Funkcjonuje on na poziomie państwowym, a koordynacja między różnymi systemami gwarancji depozytów w Europie jest zapewniona przez Dyrektywę o systemach gwarancji depozytów (DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/49/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów).
Oto główne elementy i funkcje systemu gwarancji depozytów w Europie:
- Limity ochrony: W większości krajów Unii Europejskiej w przypadku depozytów bankowych chroniona jest równowartość 100 000 euro na osobę i na bank. Niektóre kraje mogą oferować wyższe limity ochrony, np. do 500 000 euro. Limity są najczęściej ustalane w lokalnej walucie.
- Objęcie instytucji finansowych: System gwarancji depozytów obejmuje banki i inne instytucje finansowe, które są objęte regulacjami i nadzorem bankowym. Zazwyczaj obejmuje to tradycyjne banki komercyjne, banki spółdzielcze oraz filie zagranicznych banków działających na terenie kraju.
- Finansowanie systemu: Systemy gwarancji depozytów są finansowane przez składki płacone przez banki. Banki są zobowiązane do wpłacania regularnych składek do funduszu gwarancyjnego, który jest wykorzystywany w przypadku niewypłacalności banku w celu wypłaty odszkodowań klientom.
- Wypłata odszkodowania: W przypadku niewypłacalności banku, system gwarancji depozytów ma na celu zapewnienie wypłaty odszkodowania klientom. Odszkodowanie jest wypłacane w terminie określonym przez lokalne przepisy. Zwykle wypłata środków gwarantowanych rozpoczyna się najpóźniej w ciągu 7 dni roboczych od dnia spełnienia warunku gwarancji. Gwarancjami objęte są depozyty w złotych jak i walutach obcych. Odszkodowanie obejmuje zgromadzone środki na rachunkach bankowych, włączając w to zarówno depozyty bieżące, jak i lokaty.
- Instytucja zarządzająca: W każdym kraju odpowiedzialność za zarządzanie systemem gwarancji depozytów spoczywa na specjalnej instytucji, która jest zwykle niezależna od banków i rządu. Ta instytucja monitoruje wpłacane składki, zarządza funduszem gwarancyjnym i podejmuje działania w przypadku niewypłacalności banku.
Czy warto założyć lokatę bankową?
Lokata bankowa może być dobrym rozwiązaniem dla osób poszukujących sposobu na bezpieczne ulokowanie swoich oszczędności. Bez dużego wysiłku i ryzyka lokata nie tylko może uchronić nasze środki przed inflacją, ale i zagwarantować zysk oraz zapewnić stabilny wzrost kapitału. Ponadto jest bezpiecznym instrumentem finansowym, ponieważ w razie ogłoszenia przez bank upadłości wypłatę środków zapewnia Bankowy Fundusz Gwarancyjny.