Fundusz inwestycyjny – co to jest i jak wybrać odpowiedni?

Strona główna > Poradnik inwestowania > Fundusz inwestycyjny

Temat funduszy inwestycyjnych jest szczególnie interesujący dla osób, które mają apetyt na wyższe wyniki niż na tradycyjnych produktach oszczędnościowych, ale jednocześnie nie chcą samodzielnie podejmować wszystkich decyzji inwestycyjnych.

Fundusze inwestycyjne oferują dziś pełen przekrój strategii inwestycyjnych, pozwalając inwestorom na dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb i apetytu na ryzyko. Co może być przedmiotem inwestycji funduszu i jak wpływa on na poziom ryzyka? Czy powierzone funduszowi środki są bezpieczne? Poznaj działanie funduszy inwestycyjnych i sprawdź, jak wybrać ten właściwy!

Fundusze inwestycyjne to forma zbiorowego inwestowania, która pozwala na lokowanie środków pieniężnych zebranych od inwestorów w najróżniejsze aktywa – m.in. akcje, obligacje, surowce czy inne prawa majątkowe. Tworzone są przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) i podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).

Jak wygląda inwestowanie w fundusze w praktyce? Fundusz inwestycyjny gromadzi pieniądze od wielu inwestorów. Każdy z nich wpłaca określoną kwotę, co pozwala na stworzenie większej puli kapitału. Wpłacone do funduszu środki przeliczane są na jednostki uczestnictwa, czyli tytuły prawne uprawniające do udziału w aktywach funduszu. To właśnie one określają, jaki udział w majątku funduszu posiada każdy inwestor.

Pieniądze zebrane w funduszu są zarządzane przez doświadczonych menedżerów inwestycyjnych. To oni podejmują decyzje o tym, w co zainwestować – mogą kupować akcje firm, obligacje skarbowe lub inne instrumenty finansowe, by jak najefektywniej pomnażać majątek inwestorów. Podejmując decyzje inwestycyjne, muszą się jednak trzymać polityki inwestycyjnej funduszu. To właśnie ona określa, w co fundusz może inwestować, jaki jest jego cel inwestycyjny i poziom ryzyka.

Co warto podkreślić, fundusz inwestycyjny nie gwarantuje określonego wyniku inwestycyjnego. Gdy fundusz odnosi sukces i jego aktywa zyskują na wartości, odpowiednio droższe stają się jednostki uczestnictwa, dzięki czemu inwestorzy mogą zarobić na ich sprzedaży. Istnieje również ryzyko – jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych mogą tracić na wartości i w rezultacie generować straty przy ich odsprzedaży.

Fundusze inwestycyjne można klasyfikować na kilka sposobów, w zależności od przyjętego kryterium podziału. Ustawa o funduszach inwestycyjnych dzieli je na dwie kategorie:

• Fundusze inwestycyjne otwarte (FIO).
• Alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI), które dzielą się na:
  • Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO).
  • Fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ).

Fundusze inwestycyjne otwarte są bardziej regulowane, oferują na ogół codzienną wycenę jednostek uczestnictwa oraz większą dywersyfikację, co czyni je atrakcyjnymi zarówno dla inwestorów indywidualnych, jak i profesjonalnych. Alternatywne fundusze inwestycyjne są z kolei adresowane przede wszystkim do inwestorów profesjonalnych. Charakteryzują się większą elastyczność w zakresie polityki inwestycyjnej, w tym możliwością inwestowania w bardziej ryzykowne aktywa, a także rzadziej prowadzonymi wycenami oraz wyższym progiem wejścia (w przypadku FIZ pierwsza wpłata to często kilkadziesiąt tysięcy złotych).

Różne są również tytuły uczestnictwa – w przypadku AFI nie są to jednostki uczestnictwa, ale certyfikaty inwestycyjne. W przeciwieństwie do jednostek uczestnictwa nie są one podzielne, co oznacza, że nie można kupić ich ułamkowej części i nieco utrudnia inwestowanie – konieczne jest bowiem zaangażowanie większych środków lub odłożenie decyzji o zakupie w czasie, do momentu zebrania niezbędnej kwoty.

Nie da się ukryć, że inwestowanie w fundusze inwestycyjne jest proste, wygodne i ma wiele innych zalet. Do najważniejszych z nich zalicza się:

• Dywersyfikacja – fundusze inwestycyjne pozwalają na szeroką dywersyfikację portfela, co oznacza inwestowanie w różne klasy aktywów i instrumenty finansowe, by zminimalizować ryzyko i zwiększyć potencjał zysku.
• Profesjonalne zarządzanie – funduszami zarządzają doświadczeni specjaliści, co pozwala na efektywne podejmowanie decyzji inwestycyjnych bez konieczności posiadania przez inwestora specjalistycznej wiedzy.
• Możliwość uzyskania wyższych zysków – inwestowanie w fundusze daje szansę na uzyskanie wyższych zysków, zwłaszcza w dłuższym horyzoncie czasowym.
• Płynność – fundusze inwestycyjne otwarte charakteryzują się płynnością, co oznacza, że uczestnik funduszu może w dowolnym momencie wycofać zainwestowane środki – to, jakie środki otrzyma, zależeć będzie od aktualnej wartości jednostki uczestnictwa.
• Dostępność – inwestowanie w fundusze jest dostępne niemal dla każdego – nie tylko doświadczonych inwestorów. Nie wymaga dużego kapitału początkowego czy specjalistycznej wiedzy. Co więcej, oferta jest zróżnicowana pod względem profilu ryzyka na tyle, że każdy inwestor znajdzie coś dla siebie.

Mimo licznych zalet inwestowanie w fundusze akcyjne, mieszane czy inne rodzaje funduszy, nie jest pozbawione wad. Przed podjęciem decyzji o zakupie jednostek inwestycyjnych konkretnego funduszu warto wziąć pod uwagę następujące kwestie:

• Wysokie koszty – inwestowanie w fundusze wiąże się z różnymi opłatami – m.in. za zarządzanie, dystrybucję, umorzenie, zmianę czy konwersję, które mogą w mniejszym lub większym stopniu obniżać realny zysk inwestora. Przed podjęciem decyzji inwestycyjnej warto je zweryfikować.
• Brak pełnej kontroli – wszystkie decyzje inwestycyjne podejmują zarządzający funduszem, co może być ograniczeniem dla osób preferujących samodzielne inwestowanie i definiowanie składu portfela inwestycyjnego.
• Ryzyko rynkowe – mimo profesjonalnego zarządzania, inwestycje w fundusze są narażone na ryzyko wynikające z wahania cen na rynkach finansowych.
• Mniejsza płynność – w porównaniu z innymi rozwiązaniami inwestycyjnymi fundusze mogą charakteryzować się nieco mniejszą płynnością, co oznacza, że inwestor może musieć oczekiwać kilka dni na spieniężenie swojej inwestycji.
• Brak gwarancji zysku – inwestowanie w fundusze nie gwarantuje zysku. Ryzyko poniesienia straty jest tym wyższe, im bardziej ryzykowne aktywa w portfelu funduszu.

Pieniądze w funduszu inwestycyjnym są chronione dzięki kilku kluczowym mechanizmom. Fundusz ma odrębną osobowość prawną – co oznacza, że jego aktywa są niezależne od majątku Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) i nie wchodzą do masy upadłości w przypadku problemów finansowych TFI. W Polsce nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, zapewniając przestrzeganie przez fundusze i ich zarządzających obowiązujących przepisów prawa.

Duży wpływ na poziom bezpieczeństwa inwestycji ma również fakt, że aktywa funduszu przechowywane są przez depozytariusza – bank, który działa niezależnie i kontroluje zgodność operacji funduszu z prawem i jego statutem.

Wybór odpowiedniego funduszu inwestycyjnego jest jak dobór odpowiedniej garderoby na wyjście. Musisz wiedzieć, dokąd idziesz i jaki jest Twój styl. Przed podjęciem decyzji o inwestycji w jakikolwiek fundusz inwestycyjny, zastanów się nad swoim celem inwestycyjnym. Odpowiedz sobie, czy chcesz oszczędzać na dłuższy termin (np. edukację dzieci czy emeryturę), czy może wiesz, że zainwestowanych środków będziesz potrzebować za rok czy dwa.

Następnie określ swój apetyt na ryzyko. Fundusz musi być dostosowany do Twojego poziomu akceptacji ryzyka i indywidualnych potrzeb. Jeśli boisz się strat, wybierz fundusz bardziej bezpieczny – np. inwestujący w instrumenty rynku pieniężnego. Jeśli ewentualne straty Cię nie zniechęcają, możesz zdecydować się na fundusze akcji.

Przed podjęciem ostatecznych decyzji inwestycyjnych, pamiętaj, aby porównać koszty różnych funduszy, bo wysokie opłaty mogą pochłonąć znaczną część Twoich zysków. Obawiasz się samodzielnie decydować o alokacji środków? Skorzystaj z pomocy profesjonalnych doradców finansowych.

Dywersyfikacja portfela inwestycyjnego to strategia, która pomaga zmniejszyć ryzyko poprzez rozłożenie inwestycji na różne klasy aktywów, sektory gospodarki i regiony geograficzne. Oznacza to, biorąc pod uwagę fundusze inwestycyjne, inwestowanie w różne rodzaje funduszy, takie jak akcyjne, obligacyjne, mieszane czy nieruchomościowe. Dzięki temu, jeśli jeden z nich przyniesie straty, mogą być one zrekompensowane przez zyski innych funduszy. Strategia taka pozwala na skuteczne ograniczenie ryzyka, bez rezygnacji z szans na satysfakcjonującą stopę zwrotu z inwestycji.