Depozyt bankowy – co to jest i jak wybrać odpowiedni?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Depozyt bankowy

Jak wynika z raportu Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), gospodarstwa domowe przechowują obecnie w bankach depozyty o łącznej wartości niespełna 840 mln zł. W artykule wyjaśniamy, czym jest depozyt. Wskazujemy rodzaje depozytów bankowych, ich najważniejsze cechy oraz występujące między nimi różnice. Odpowiadamy także na pytanie, czy depozyty w bankach są bezpieczne.

Jak wskazuje definicja depozyt bankowy to transakcja, w ramach której klient powierza bankowi swoje środki finansowe lub przedmioty. Bank ma obowiązek starannie je zabezpieczyć przed kradzieżą i zniszczeniem. Większość klientów wpłaca pieniądze na bankowy rachunek depozytowy – lokatę, konto oszczędnościowe lub osobisty rachunek bankowy (ROR).

W ramach depozytu bankowego bank zaciąga u klienta dług. Może wykorzystać otrzymane środki m.in. na udzielanie kredytów czy wypłatę odsetek. Depozyt w banku jest oprocentowany (zapewnia wtedy deponentowi zysk) lub nieoprocentowany.

Można wyróżnić pieniężne depozyty terminowe i bezterminowe. Każda osoba, która zakłada depozyt, ma dostęp do swoich środków m.in. w serwisie bankowości internetowej.

Depozyt terminowy polega na tym, że wpłacamy środki do banku na określony czas trwania umowy – najczęściej na 1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy lub rok. Tego rodzaju produkt bankowy to inaczej lokata. Nie jest ona dokładnie tym samym co depozyt bankowy, który można uznać za szersze pojęcie. Oznacza to, że wszystkie lokaty terminowe są depozytami, lecz nie każdy depozyt jest lokatą – może on bowiem mieć formę innego produktu bankowego.

W przypadku lokat wpłacamy wybraną kwotę na konto depozytowe, a po zakończeniu umowy otrzymujemy należne odsetki. Przedwczesne zerwanie lokaty zwykle wiąże się z ich utratą – w całości lub częściowo. Nie mamy więc możliwości korzystania na bieżąco ze środków, lecz blokujemy je na określony czas.

Klient nie może dopłacać nowych środków do swojego depozytu. W większości banków obowiązuje minimalna wartość wpłaty – zwykle jest to 500 zł lub 1000 zł. Można jednak wnieść na lokatę mniejszą kwotę (nawet 1 zł) w ramach oferty Raisin.

Środki zgromadzone na lokacie terminowej zazwyczaj podlegają stałemu oprocentowaniu – klient może dzięki temu obliczyć wysokość odsetek jeszcze przed wpłaceniem depozytu w danym banku. Zwykle kapitalizacja odsetek (dopisanie ich do kapitału) następuje jednorazowo po zakończeniu umowy. Na ogół lokaty zapewniają wyższe oprocentowanie w porównaniu z kontami oszczędnościowymi i osobistymi.

Banki przechowują depozyty bezterminowe przez czas nieokreślony. Oznacza to, że klient może wypłacić swoje pieniądze w dowolnym momencie na żądanie.

Konta oszczędnościowe

Jeśli chcemy systematycznie oszczędzać, warto złożyć depozyt na koncie oszczędnościowym. Na taki rachunek możemy wpłacić dowolną kwotę, a także na bieżąco dopłacać pieniądze, aby powiększać swoje oszczędności. Istnieje także możliwość wypłaty środków w wybranym przez siebie momencie bez ryzyka utraty naliczonych odsetek.

Wysokość oprocentowania konta oszczędnościowego zazwyczaj jest nieco niższa niż na lokacie terminowej. Większość banków oferuje zmienne oprocentowanie takich rachunków. Może ono spaść lub wzrosnąć po pewnym czasie od wpłaty depozytu – w zależności od wysokości referencyjnej stopy procentowej.

Bieżące rachunki bankowe

Rodzajem depozytu bezterminowego jest także rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR), czyli bieżące konto bankowe. Można na nie w dowolny sposób wpłacać i wypłacać pieniądze. Takie rachunki bankowe służą głównie do:

• odbioru wynagrodzenia,
• przechowywania pieniędzy i ich zabezpieczenia przed kradzieżą,
• wypłacania gotówki w banku lub bankomacie,
• opłacania transakcji w sklepach internetowych,
• płatności bezgotówkowych w stacjonarnych sklepach i punktach usługowych.

Pieniądze deponowane na bieżącym rachunku bankowym dla klientów indywidualnych zwykle nie są oprocentowane. Oznacza to, że przechowywanie środków na koncie osobistym nie pozwala zarabiać dzięki odsetkom – co umożliwia rachunek oszczędnościowy i lokata.

Poniższa tabela przedstawia najważniejsze różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami pieniężnych depozytów bankowych.

Banki przyjmują nie tylko środki pieniężne, lecz także niepieniężne (w tym rzeczy) do czasowego przechowywania. Mogą być to m.in. papiery wartościowe, numizmaty, szlachetne kruszce, dzieła sztuki czy biżuteria. Bank zabezpiecza je przed kradzieżą i zniszczeniem, np. umieszcza przedmioty w specjalnej skrytce, aby móc je po czasie zwrócić w stanie niepogorszonym.

Przechowywanie środków na terminowych depozytach bankowych (lokatach) zwykle jest darmowe. Klient może co najwyżej stracić naliczone odsetki, jeśli wypłaci pieniądze przed terminem – odzyska wówczas w całości wpłacony kapitał. Konta oszczędnościowe również są na ogół nieodpłatne, lecz zwykle banki oferują tylko jeden bezpłatny przelew w każdym miesiącu, a za każdy kolejny naliczają już opłatę.

Utrzymanie kont osobistych również nie musi wiązać się z żadnymi kosztami dla klienta. Często trzeba jednak w tym celu spełnić pewne wymagania, np. zapewnić wpływy na rachunek w określonej kwocie czy wykonać płatności kartą debetową. Zwykle płatne są także niektóre transakcje, np. przelewy natychmiastowe czy zagraniczne. Banki mogą też pobierać opłaty za przechowywanie depozytów rzeczowych w wynajętej skrytce.

Jeśli depozyt zapewni zysk w postaci odsetek, wtedy będą one opodatkowane podatkiem od zysków kapitałowych, czyli tzw. podatkiem Belki w wysokości 19%. W przypadku banków krajowych nie trzeba go samodzielnie odprowadzać do urzędu skarbowego, ponieważ bank automatycznie odejmie należność podatkową z rachunku depozytowego klienta. Natomiast w bankach zagranicznych rozliczanie środków opiera się na innych zasadach – ustawa nakłada obowiązek zapłaty i złożenia podatku na podatnika będącego osobą fizyczną.

Wnoszenie depozytów do banku to bezpieczna forma przechowywania swoich środków. Jest tak dlatego, że do równowartości 100 000 EUR w walucie krajowej chroni je w całości Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Gdyby się zdarzyło, że dany bank upadnie, klient otrzyma swoje pieniądze z powrotem. System gwarantowania depozytów obowiązuje nie tylko w Polsce, ale także w zagranicznych bankach na terenie Unii Europejskiej – zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów gwarancji depozytów.