Jak działa konto oszczędnościowe i jakie są jego zalety?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Jak działa konto oszczędnościowe?

Wyniki badania „Barometr oszczędności 2023” potwierdzają, że odkładanie pieniędzy na koncie oszczędnościowym jest w Polsce najpopularniejszym sposobem oszczędzania. Taki sposób gromadzenia środków pieniężnych wybiera 33% dorosłych mieszkańców naszego kraju . W artykule wyjaśniamy, czym jest konto oszczędnościowe, jak działa i jakie są jego zalety. Wskazujemy także sytuacje, kiedy założenie takiego rachunku może być szczególnie korzystne.

Konto oszczędnościowe to usługa polegająca na odkładaniu pieniędzy w banku i umożliwiająca zarabianie na odsetkach. Główną cechą tej metody oszczędzania jest duża elastyczność – klient nie musi zamrażać środków na określony czas, lecz ma do nich swobodny dostęp.

Konto oszczędnościowe działa w ten sposób, że klient wpłaca na tego typu rachunek dowolne kwoty. Może złożyć zarówno jeden, jak i wiele depozytów w różnych odstępach czasu. Bank na podstawie aktualnego salda nalicza odsetki – najczęściej raz w ciągu miesiąca lub co kwartał.

W przeciwieństwie do lokaty nie obowiązuje stałe, lecz zmienne oprocentowanie konta oszczędnościowego. Oznacza to, że może ono zmieniać się (wzrastać lub spadać) w okresie oszczędzania w zależności od stóp procentowych Rady Polityki Pieniężnej Narodowego Banku Polskiego lub własnych potrzeb bilansowych banku.

Konta oszczędnościowe mają wiele zalet, które mogą skłonić do gromadzenia na nich swoich środków finansowych. Oto najważniejsze z nich.

Rachunki oszczędnościowe można zakładać w różny sposób – w placówce banku, za pośrednictwem bankowości internetowej, a nawet w aplikacji mobilnej. Najwygodniejszą opcją jest otwarcie konta całkowicie online, bez wychodzenia z domu.

Czasami konieczne może być jednoczesne założenie konta osobistego w danym banku. W takim przypadku warto upewnić się, czy nie obowiązują opłaty za jego prowadzenie. Często rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe (ROR) są warunkowo bezpłatne, np. po zapewnieniu określonej kwoty miesięcznych wpływów czy wykonaniu transakcji bezgotówkowych.

Oszczędzanie na kontach oszczędnościowych jest bezterminowe. Oznacza to, że można uniknąć blokowania środków na określony czas, co stanowi charakterystyczną cechę terminowych lokat bankowych. Klient wypłaca swoje pieniądze w dowolnym momencie – podobnie jak w przypadku konta ROR. W odróżnieniu od lokaty nie musi się martwić o utratę wypracowanych odsetek. Z drugiej strony lokata silniej motywuje do dłuższego oszczędzania.

Przed założeniem rachunku oszczędnościowego należy sprawdzić, ile przelewów wychodzących jest darmowych. W zależności od oferty konkretnego banku zasady naliczania opłat są różne. Najczęściej można wypłacić bezpłatnie odłożone pieniądze tylko raz w danym miesiącu. Każda kolejna wypłata gotówki wiąże się z dodatkowym kosztem – zwykle od kilku do kilkunastu złotych.

Niektóre banki oferują jednak nielimitowane przelewy wewnętrzne. Można wtedy bez ograniczeń przelewać środki z konta oszczędnościowego na rachunek osobisty w danym banku.

W przypadku większości kont oszczędnościowych minimalna wpłata wynosi 1 zł. Umożliwia to systematyczne oszczędzanie małych kwot na realizację długoterminowego celu. Klient może wielokrotnie dopłacać pieniądze do pierwszego depozytu.

Istotną różnicą między kontem oszczędnościowym a lokatą jest częstotliwość naliczania odsetek. W przypadku lokat bankowych najczęściej obowiązuje jednorazowa kapitalizacja na koniec okresu umowy. Banki wyliczają natomiast odsetki z rachunków oszczędnościowych w stałych odstępach czasu – zazwyczaj w okresach miesięcznych, rzadziej kwartalnych lub dziennych.

Za sprawą efektu procentu składanego cykliczna kapitalizacja odsetek na koncie oszczędnościowym jest bardziej opłacalna niż ich jednorazowe naliczanie. Wynika to z tego, że bank w każdym kolejnym okresie bierze pod uwagę kapitał powiększony o wypracowane wcześniej odsetki.

Aby obliczyć wysokość odsetek z uwzględnieniem okresowej kapitalizacji, można posłużyć się poniższym wzorem:

Odsetki = P x [(1 + r/n) nt/T – 1]

Gdzie:

P – kwota kapitału początkowego

r – nominalne oprocentowanie środków

n – liczba okresów kapitalizacji w roku

t – czas oszczędzania (liczba dni)

T – rzeczywista liczba dni w roku (365 lub 366)

Założenia:

• klient wpłaca 100 000 zł na konto oszczędnościowe oprocentowane na 5% w skali roku,
• obowiązuje miesięczna kapitalizacja,
• środki pozostają na rachunku oszczędnościowym przez 70 dni,
• dany rok jest nieprzestępny (365 dni),
• brak dodatkowych wpłat na konto po wniesieniu pierwszego depozytu.

Odsetki złożone = 100 000 x [(1 + 0,05/12)12 x (70/365) – 1] = 961,50 zł

Oferty konta oszczędnościowego w tym samym banku mogą zakładać różne – wyższe lub niższe oprocentowanie. Oszczędzająca osoba zapewni sobie większy zysk z odsetek, jeśli skorzysta z promocji dla nowych klientów lub na wpłatę nowych środków.

Promocyjne warunki zazwyczaj obowiązują do określonego limitu wpłaty – dla kapitału, który stanowi nadwyżkę, bank uwzględnia oprocentowanie standardowe.

Niektóre banki pozwalają zakładać swoim klientom plany oszczędnościowe, które automatyzują proces oszczędzania. Nie trzeba wtedy pamiętać o cyklicznych wpłatach, lecz wystarczy ustanowić polecenie przelewu z rachunku płatniczego (konta ROR). Można wskazać dowolną kwotę wpływów oraz ich preferowaną częstotliwość.

Plan oszczędzania czasami polega również na automatycznym zasilaniu konta oszczędnościowego określoną kwotą lub wyliczaną procentowo wartością od każdej transakcji kartą płatniczą.

Czy konto oszczędnościowe się opłaca? Wiele zależy od potrzeb klienta, dotyczących zwłaszcza celu gromadzenia środków, perspektywy czasowej oszczędzania, zakładanych zysków oraz akceptacji ryzyka.

Odkładanie pieniędzy na rachunku oszczędnościowym może być korzystne zwłaszcza dla osób, które:

• chcą systematycznie oszczędzać – mogą wielokrotnie wpłacać swoje nadwyżki finansowe na konto;
• liczą się z koniecznością skorzystania ze środków przed osiągnięciem zakładanego celu oszczędzania;
• zamierzają wpłacać na rachunek oszczędnościowy niewielkie kwoty;
• nie chcą stracić odsetek w razie przedwczesnej wypłaty pieniędzy z banku;
• chcą zbudować awaryjny fundusz lub poduszkę bezpieczeństwa na wypadek nieprzewidzianych sytuacji – awarii samochodu, utraty pracy czy choroby;
• akceptują mniejszy zysk z odsetek, np. w porównaniu do obligacji, funduszy inwestycyjnych czy lokat;
• preferują bezpieczne sposoby gromadzenia środków;
• szukają sposobu na zautomatyzowanie swoich oszczędności – pozwalają na to bankowe plany oszczędnościowe;
• potrafią na bieżąco wyszukiwać promocyjne oprocentowanie w bankach.

Oszczędzanie pieniędzy na koncie oszczędnościowym można uznać za bezpieczne, ponieważ banki stosują zaawansowane systemy zabezpieczeń przed nieautoryzowanym dostępem do rachunku.

Depozyty bankowe w krajach Unii Europejskiej podlegają także ochronie przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. W jednym banku obowiązuje limit ochrony do 100 tys. euro lub równowartości tej kwoty w krajowej walucie (np. złotówkach). Jeśli klient zamierza wnieść większy kapitał, może wpłacić pieniądze do kilku różnych banków.

Od zarobionych odsetek na rachunku oszczędnościowym trzeba zapłacić zryczałtowany podatek od zysków kapitałowych – tzw. podatek Belki w wysokości 19%. Obowiązuje on także w przypadku innych oszczędności, w tym lokat i obligacji.

Bank automatycznie wylicza podatek i odejmuje od kwoty naliczonych odsetek. Klient nie musi więc samodzielnie odprowadzać go do urzędu skarbowego ani uwzględniać w rocznym rozliczeniu. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy mieszka na stałe w Polsce, a założy konto oszczędnościowe za granicą. W takim przypadku należy samodzielnie zapłacić podatek i złożyć roczną deklarację PIT-38.

Źródło:

1. Badanie „Barometr oszczędności 2023” przeprowadzone przez IMAS International na zlecenie Krajowego Rejestru Długów w listopadzie 2023 r.