Jak wyjść z długów – spłata długów czy oszczędzanie?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Jak wyjść z długów?

W dzisiejszych czasach sporo osób popada w kłopoty finansowe. Wynika to m.in. z niepewnej sytuacji gospodarczej czy wzrastających kosztów utrzymania. Jednocześnie rosną aspiracje konsumpcyjne, co zwiększa skłonność do zaciągania kredytów i pożyczek.

Krajowy Rejestr Długów (KRD) podaje, że według danych za rok 2024 przeszło 2 mln polskich konsumentów ma długi na łączną kwotę 44,5 mld zł. Najczęściej niespłacone zobowiązania finansowe dotyczą osób w wieku między 36 a 65 lat.

Spirala zadłużenia to stan, gdy osoba zadłużona zaciąga kolejne zobowiązania (zwykle na coraz mniej korzystnych warunkach), aby spłacić swoje dotychczasowe długi. Nie ma wystarczających dochodów, aby ustabilizować niekorzystną sytuację finansową. Z każdym kolejnym miesiącem staje się ona coraz trudniejsza.

Spłacenie długów nie mając pieniędzy jest niezwykle trudne, ale możliwe. Wymaga jednak sporo dyscypliny, samozaparcia, cierpliwości i przemyślanego działania. Przyjrzyjmy się dostępnym rozwiązaniom, dzięki którym spłata długów będzie łatwiejsza.

W pierwszej kolejności należy przestać korzystać z oferty pozabankowych firm pożyczkowych. Proponują one szybkie i łatwo dostępne pożyczki na dowolny cel, w tym spłatę zobowiązań. Warto jednak pamiętać, że warunki umowy zwykle są w tym przypadku niekorzystne, dlatego łatwo wpaść w jeszcze większą spiralę zadłużenia. Kredyt gotówkowy w banku także jest drogim produktem, więc w razie trudnej sytuacji finansowej lepiej go unikać.

Dłużnik może w pewnym stopniu rozwiązać swoje problemy finansowe, jeśli skorzysta z rozwiązania, jakim jest odroczenie terminu spłaty. Wiele banków dopuszcza taką możliwość na wniosek kredytobiorcy. Spłata długu jest wtedy rozłożona na dłuższy okres. Warto jednak być świadomym, że łączne koszty kredytu będą w tym przypadku wyższe – mimo że spadnie wysokość miesięcznej raty.

W razie przejściowych problemów ze spłatą kredytu można wnioskować o odroczenie spłaty. Banki w ramach umownych wakacji kredytowych oferują możliwość zawieszenia całości raty lub jedynie części kapitałowej. Po zakończeniu okresu odroczenia zaczyna obowiązywać nowy harmonogram spłaty. Zwykle pojawiają się również dodatkowe opłaty za wakacje kredytowe.

Gdy spłata długów zaczyna sprawiać problemy, warto rozważyć możliwość połączenia kilku zobowiązań finansowych w jeden zbiorczy kredyt konsolidacyjny. Będzie to możliwe, jeśli kredytobiorca nie widnieje jeszcze jako dłużnik w bazie Biura Informacji Kredytowej i ma odpowiednio wysoką zdolność kredytową. Konsolidacja ułatwia bieżące zarządzanie swoimi długami, ponieważ nie trzeba ich spłacać jednocześnie względem wielu wierzycieli.

Jak wyjść z długów, nie mając pieniędzy? Będzie o to znacznie łatwiejsze, jeśli dłużnik starannie zaplanuje proces wychodzenia ze spirali zadłużenia. Plan powinien być realistyczny i określony czasowo. Należy najpierw ocenić swoją sytuację finansową oraz sporządzić listę wszystkich długów.

Najlepiej rozpocząć od spłaty zobowiązań, które jeszcze się nie przedawniły i wiążą się z ponoszeniem najwyższych kosztów – oprocentowania czy prowizji. Warto także w pierwszej kolejności skupić się na tych długach, które można najłatwiej spłacić w całości.

Aby szybko spłacić zadłużenie, należy zapanować nad swoimi finansami – pomoże w tym domowy budżet. Jego prowadzenie polega na spisywaniu wszystkich dochodów i kosztów (np. na podstawie paragonów), a następnie przypisaniu ich do poszczególnych kategorii, np. żywność, leki, odzież, edukacja, rozrywka i media. Warto ustalić limity wydatków w każdej grupie.

Jak spłacić długi, skoro nie ma na to potrzebnych środków? Osoby, które chcą pozbyć się swojego zobowiązania, powinny zacząć oszczędzać pieniądze. Kluczowe jest to, aby ograniczyć zbędne wydatki, np. na nieużywane subskrypcje i usługi abonamentowe, markową odzież czy drogi sprzęt elektroniczny.

Oszczędności można wpłacić do banku – najlepiej na oprocentowane depozyty, takie jak lokaty terminowe lub konta oszczędnościowe. Dzięki naliczonym odsetkom wzrośnie kapitał potrzebny w celu spłaty wierzycieli.

Dobrym sposobem na to, jak wyjść z długu, jest zwiększenie swoich dochodów. Można znacznie szybciej wyrwać się z trudnej sytuacji finansowej i być w stanie spłacić zobowiązania, gdy uda się znaleźć dobrze płatną pracę – np. zdalną czy dorywczą. Warto również rozważyć założenie działalności gospodarczej.

Pomocnym rozwiązaniem często okazuje się też sprzedaż używanych przedmiotów – na internetowych portalach aukcyjnych, grupach w mediach społecznościowych czy w lokalnych serwisach ogłoszeniowych.

Odzyskanie płynności finansowej jest łatwiejsze, gdy można liczyć na wsparcie bliskich, np. rodziny czy przyjaciół. Całkiem możliwe, że udzielą oni nieoprocentowanej pożyczki, która pomoże spłacić długi. Warto więc przełamać swój wstyd i opory, aby przyznać się przed nimi do swojej trudnej sytuacji finansowej.

Z myślą o wyjściu ze spirali zadłużenia, warto negocjować z wierzycielami warunki spłaty na drodze polubownej. Często godzą się oni na pewne ustępstwa, ponieważ chcą odzyskać swoje pieniądze. Mogą np. zaproponować nowy harmonogram spłaty, obniżyć oprocentowanie, przedłużyć okres umowy, zrezygnować z odsetek i kar za zwłokę, a nawet umorzyć część zobowiązania.

Aby nie wpaść w spiralę długów ponownie w przyszłości, warto przede wszystkim zmienić swoje podejście do pieniędzy. Istnieją różne strategie i rozwiązania, które można w tym celu wprowadzić.

Każdemu mogą przydarzyć się sytuacje losowe, które pozbawią możliwości terminowej spłaty zadłużenia – np. utrata pracy czy choroba. Warto zabezpieczyć się przed takim ryzykiem i wykupić odpowiednie ubezpieczenie. Środki z tytułu odszkodowania można wtedy przeznaczyć m.in. na spłatę zobowiązania.

Jeśli udało się już spłacić długi, pora zacząć budować poduszkę finansową. Są to oszczędności, które powinny wynosić co najmniej 6-krotność miesięcznych wydatków w gospodarstwie domowym. Nie należy przeznaczać ich na dowolny cel (np. konsumpcyjny), lecz sięgać po nie jedynie w sytuacjach awaryjnych, np. utraty źródła dochodu, wypadku czy awarii samochodu.

Jeśli spłata zadłużenia będzie już przeszłością, można pomyśleć o inwestowaniu nadwyżek finansowych, np. w obligacje, akcje, ETF-y czy fundusze inwestycyjne. Trzeba jednak pamiętać o ryzyku utraty kapitału.

W budowaniu stabilnej sytuacji finansowej pomaga rozwijanie wiedzy na temat ekonomii i finansów, w tym oszczędzania, inwestowania czy zarządzania budżetem domowym. Warto brać udział w kursach, czytać książki czy blogi – pomocny może być np. nasz poradnik oszczędzania i poradnik inwestowania.

Upadłość konsumencka dotyczy dłużników (osób fizycznych), którzy stali się trwale niewypłacalni – mają opóźnienia w spłacie zobowiązań przekraczające 3 miesiące. Mogą oni złożyć do Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie upadłości konsumenckiej bez zgody wierzyciela – ma on jednak również prawo zainicjować takie postępowanie. Uzasadnioną przyczyną są zwłaszcza sytuacje losowe, np. wpadnięcie w spiralę zadłużenia na skutek pogorszenia stanu zdrowia.

Po stwierdzeniu upadłości sąd doręcza postanowienie syndykowi. Ustala on maksymalnie 3-letni plan spłaty zadłużenia, poddaje licytacji majątek dłużnika, a także blokuje część jego wynagrodzenia na poczet spłaty. Upadłość konsumencka pozwala uniknąć postępowania windykacyjnego i egzekucji komorniczej. Sąd może także umorzyć część długów.

Źródła:

https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2024/85-procent-polakow-twierdzi-ze-nie-ma-problemu-z-placeniem-rachunkow-dane-krd-wskazuja-co-innego [dostęp 21.02.2025]

https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2024/dojrzeli-do-dlugow-polacy-w-srednim-wieku-z-najwiekszymi-problemami-finansowymi [dostęp 21.02.2025]

https://www.bankier.pl/wiadomosc/Zycie-na-krawedzi-Jak-zlapac-dlugi-za-rogi-Badanie-8225380.html [dostęp 21.02.2025]

https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/kompleksowa-pomoc-zadluzonym-i-skuteczna-walka-z-lichwiarzami [dostęp 21.02.2025]