Na czym polega japońska sztuka oszczędzania metodą Kakebo?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Czym jest metoda SMART?

Stworzenie i zarządzanie domowymi finansami bywa kłopotliwe i nie każdy wie, jak robić to dobrze. Na szczęście istnieje wiele sprawdzonych metod, które pozwalają zapanować nad budżetem domowym i zwiększać oszczędności. Jest ich naprawdę sporo, jednak to właśnie w kraju kwitnącej wiśni narodziła się wyjątkowo prosta metoda zarządzania domowym budżetem, którą pokochały miliony Japończyków. Mowa oczywiście o metodzie Kakebo. Czym charakteryzuje się japońska sztuka oszczędzania i dlaczego warto ją przetestować?

Kakebo to japońska sztuka oszczędzania pieniędzy, w której wydatki i przychody powinny być systematycznie dokumentowane i analizowane. Głównym celem tej metody jest wykształcenie zdrowych nawyków finansowych, które prowadzą do lepszego zarządzania domowym budżetem. Użytkownicy Kakebo uczą się oszczędzania od podstaw i świadomego podejścia do wydawania pieniędzy, co pozwala na optymalizację budżetu i maksymalizowanie oszczędności. W ten sposób prowadzi do poprawy ogólnego komfortu psychicznego poprzez zapewnienie większej stabilności finansowej w przyszłości.

Kakebo ma swoje korzenie w Japonii, sięgając czasów epoki Edo (1603-1868). Współczesna wersja tej metody została jednak opracowana przez Hani Motoko – jedną z pierwszych studentek Japan Women’s University w Tokio i prawdopodobnie pierwszą japońską dziennikarkę. Motoko opracowała metodę Kakebo i opublikowała ją na łamach kobiecego magazynu w 1904 roku. Jej celem była pomoc kobietom w zarządzaniu domowym budżetem poprzez dokładne dokumentowanie przychodów i wydatków.

Kakebo zadebiutowało na łamach magazynu dla kobiet, założonego przez Motoko i miało na celu ich edukację finansową. Metoda ta szybko zyskała popularność i stała się częścią kultury zarządzania finansami w Japonii. Mimo że koncepcja liczy już ponad 100 lat, Japończycy nadal chętnie po nią sięgają. Decydują się na to również ludzie z całego świata. Trzeba jednak zaznaczyć, że na świecie metoda zyskała większą popularność stosunkowo niedawno – do jej popularyzacji przyczyniła się m.in. książka „Kakeibo: The Japanese Art of Saving Money” autorstwa Fumiko Chiby z 2017 roku.

Metoda Kakebo nie tylko pomaga w oszczędzaniu pieniędzy, ale także uczy lepszego zarządzania budżetem i dodatkowo rozwija umiejętności organizacyjne oraz planistyczne. Podstawowe jej zasady obejmują kilka kluczowych kategorii:

1. Dokumentacja wydatków – każdego dnia należy spisywać wszystkie wydatki, niezależnie od ich wysokości. Powinny one obejmować zarówno stałe wydatki (np. rachunki czy raty kredytów), jak i te nieregularne (niespodziewane wydatki czy drobne przyjemności).
2. Podział na kategorie – wydatki powinny być przyporządkowane do konkretnych grup, takich jak: żywność, dom, ubrania czy zdrowie.
3. Planowanie oszczędności – Kakebo to również skuteczna metoda oszczędzania, zakładająca konieczność określenia własnych celów oszczędnościowych. To może być przykładowo stała kwota, która będzie przekazywana na specjalne konto oszczędnościowe lub lokatę – koniecznie sprawdź aktualną ofertę Raisin, by efektywnie pomnażać swoje oszczędności.
4. Analiza wydatków – co miesiąc należy przeprowadzać bilans, analizując, ile pieniędzy wpłynęło, ile wydano i jaką ich część udało się zaoszczędzić. To również doskonały moment na wyciąganie wniosków, szukanie dodatkowych oszczędności i eliminowanie złych nawyków.
5. Samodyscyplina i konsekwencja – kluczowym aspektem Kakebo jest systematyczność w prowadzeniu zapisów oraz samodyscyplina w przestrzeganiu ustalonych budżetów i celów oszczędnościowych.

Wiesz już, jak powstała metoda Kakebo i na jakich zasadach się opiera, dlatego zastanówmy się teraz, jak wykorzystać ją w codziennym życiu, by zapanować wreszcie nad domowym budżetem i efektywniej odkładać pieniądze.

Nie da się ukryć, że Japończycy wykazują się rozsądnym podejściem do finansów i są dobrze przygotowani do zarządzania budżetem domowym. Wynika to z faktu, że japoński rząd tuż po II wojnie światowej wdrożył w szkołach specjalny program edukacyjny – kodomo no ginko. Jego nazwa dosłownie oznacza dziecięcy bank. Miał on na celu nauczenie dzieci, jak efektywnie odkładać pieniądze oraz zarządzać swoim budżetem od wczesnego etapu życia. Program ten był częścią szerszej inicjatywy japońskiego rządu, dążącej do promowania zdrowych nawyków finansowych wśród najmłodszych i efektywniejszego zarządzania pieniędzmi.

Oczywiście brak podobnej akcji edukacyjnej w Polsce, wcale nie oznacza, że z góry skazani jesteśmy na porażkę. Odrobina samozaparcia i dyscypliny z pewnością wystarczą, by wynieść oszczędzanie i zarządzanie budżetem domowym na zupełnie nowy poziom. O czym trzeba pamiętać?

• Zacznij od małych kroków – nie musisz od pierwszego dnia budować skomplikowanego systemu. Rozpocznij od kilku podstawowych kategorii i stopniowo rozwijaj swoje podejście w zależności od potrzeb i własnych preferencji.
• Regularność jest kluczowa – staraj się najlepiej codziennie lub przynajmniej raz na tydzień aktualizować swoje zapisy. Systematyczność pomoże Ci lepiej zrozumieć własne finanse i dodatkowo zredukuje ryzyko pominięcia części wydatków.
• Wybierz optymalną dla siebie metodę – możesz korzystać z tradycyjnego zeszytu, arkusza kalkulacyjnego lub aplikacji – wybierz to, co jest dla Ciebie wygodniejsze.
• Uzbrój się w cierpliwość – na początku może być trudno przyzwyczaić się do zapisywania wszystkich wydatków, ale z czasem stanie się to bardziej naturalne.
• Ustal cele oszczędnościowe – jasno określ cele finansowe i monitoruj postępy, co pomoże Ci utrzymać motywację do oszczędzania.

Kakebo to nie tylko technika oszczędzania, ale także filozofia zarządzania własnymi pieniędzmi, która promuje świadome podejście do wydatków i oszczędności. Regularne stosowanie tej metody może prowadzić do trwałych zmian w sposobie myślenia o finansach oraz poprawy jakości życia (np. poprzez budowę poduszki finansowej). Jakie jeszcze korzyści niesie za sobą japońska sztuka oszczędzania?

• Zwiększenie oszczędności – Kakebo może pomóc w maksymalizowaniu oszczędności. Dzięki systematycznemu dokumentowaniu przychodów i wydatków dowiesz się, na co przeznaczasz swoje pieniądze i zidentyfikujesz obszary, gdzie możliwe będą pewne cięcia.
• Lepsza kontrola nad wydatkami – metoda ta umożliwia dokładne śledzenie, gdzie i na co wydajesz pieniądze. Nauczysz się dostrzegać niepotrzebne wydatki i podejmować bardziej przemyślane decyzje finansowe.
• Edukacja finansowa – Kakebo uczy szacunku do pieniędzy oraz rozwija umiejętności planowania budżetu. Doskonale sprawdza się również wśród dzieci, które uczy odpowiedzialności finansowej od najmłodszych lat.
• Dyscyplina – regularne zapisywanie, ile i na co zostały wydane pieniądze, wymaga samodyscypliny i konsekwencji, ale dzięki temu prowadzi do lepszego zrozumienia własnych nawyków finansowych. Zmusza do refleksji i wyciągania wniosków, co sprzyja bardziej zrównoważonemu podejściu do finansów.
• Bezpieczeństwo finansowe – dzięki lepszemu zarządzaniu budżetem, Kakebo pozwala na stworzenie rezerwy finansowej, która z kolei zwiększa poczucie bezpieczeństwa i stabilności finansowej.
• Spokój psychiczny – efektywne kontrolowanie domowych finansów, redukuje stres związany z radzeniem sobie z nieprzewidzianymi wydatkami. Pozwala budować stabilną przyszłość finansową i realizować mniejsze i większe marzenia.

Wprowadzenie Kakebo w życie nie jest wcale trudne i nie wymaga specjalnych przygotowań. Co musisz zrobić? Podejmij decyzję, zapoznaj się z zasadami metody i zacznij monitorować swoje wydatki i przychody.

Możesz użyć tradycyjnego zeszytu lub aplikacji mobilnej – wybierz rozwiązanie, które będzie dla Ciebie najwygodniejsze. Zanim zaczniesz, zastanów się też, ile planujesz zaoszczędzić w danym miesiącu oraz na co chcesz przeznaczyć te środki. Dzięki temu zmotywujesz się do działania i nie zniechęcisz się po kilku dniach.

Od pierwszego dnia miesiąca zapisuj każdy wydatek, niezależnie od jego wysokości. Podziel też swoje wydatki na odpowiednie kategorie, takie jak żywność, mieszkanie, transport, rozrywka itp. Pamiętaj, że możesz także tworzyć podkategorie dla bardziej szczegółowej analizy – np. jeśli chcesz sprawdzić, ile wydajesz na jedzenie na mieście czy kawę, którą często kupujesz w drodze do pracy.

Na koniec miesiąca dokonaj przeglądu – możesz też to robić tydzień po tygodniu, jeśli wymaga tego Twoja sytuacja finansowa. Sprawdź, ile pieniędzy zostało wydane w każdej kategorii, ile udało Ci się zaoszczędzić i zastanów się, czy wszystkie pozycje rozporządzono rozsądnie. Oczywiście nie chodzi o to, aby rezygnować z każdej drobnej przyjemności, a raczej, by uzmysłowić sobie, gdzie „uciekają” Ci pieniądze i zastanowić się, jak lepiej je wykorzystać.

Na podstawie dokonanej analizy zaplanuj swój budżet na kolejny miesiąc. Ustal kwoty dla poszczególnych kategorii oraz na nowo zdefiniuj cel oszczędnościowy. Po kilku miesiącach zorientujesz się, że takie działanie ma sens, zmienia twoje podejście do finansów, oszczędzania pieniędzy i lepiej przygotowuje cię na przyszłość.