Lokata czy obligacje – co wybrać i czym różni się lokata od obligacji?

Strona główna > Poradnik oszczędzania > Lokata czy obligacje

Lokaty i obligacje to różne instrumenty finansowe, które pozwalają wypracować zysk w formie odsetek. Można dzięki nim ochronić swoje pieniądze przed inflacją. Jednak przed podjęciem decyzji warto dowiedzieć się, jak działają obie te formy inwestycji. Zwróć uwagę zwłaszcza na kwestię bezpieczeństwa.

Lokata czy obligacje? Poznaj najważniejsze różnice między obligacjami a lokatami bankowymi.

Lokata bankowa to jedna z najbezpieczniejszych form lokowania kapitału. Jest tak dlatego, że depozyty w walucie krajowej o równowartości kwoty 100 000 EUR są gwarantowane – w Polsce chroni je w całości do tego limitu Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Lokaty bankowe należą do krótkoterminowych i średnioterminowych instrumentów finansowych. Polegają na tym, że oszczędzający wpłaca kapitał do banku na określony czas – najpopularniejsze są lokaty 3-miesięczne, lokaty 6-miesięczne oraz lokaty roczne. Minimalna kwota depozytu najczęściej wynosi 500 zł lub 1000 zł – nie można w późniejszym czasie wpłacać dodatkowych środków. W Raisin znajdziesz jednak lokaty terminowe z minimalną wpłatą już od 1 zł, co zapewnia Ci dużą elastyczność w zakresie oszczędzania.

Najczęściej obowiązuje stałe oprocentowanie lokat bankowych. Oznacza to, że nie zmienia się ono przez cały okres oszczędzania. Osoba deponująca pieniądze na lokacie może dzięki temu jeszcze przed wpłaceniem pieniędzy wyliczyć swój zysk. Nie wpłyną na niego także zmienione stopy procentowe przez Narodowy Bank Polski. Lokata o stałym oprocentowaniu może być więc korzystną opcją, jeśli spada inflacja, a nawet jeśli nie, to można dostosować się do przewidywanej sytuacji inflacyjnej, trzymając środki na bardzo krótkoterminowych lokatach lub na koncie oszczędnościowym.

Najczęściej kapitalizacja odsetek następuje po upłynięciu okresu lokaty. Zarobione odsetki bank przeleje na rachunek bieżący lub zewnętrzne konto klienta, które zostało wskazane przy zawieraniu umowy, lecz zmniejszy je o podatek od zysków kapitałowych (19%) – wyjątkiem od tej reguły są banki zagraniczne. Można też założyć lokatę odnawialną, która po upłynięciu ustalonego terminu przedłuży się automatycznie na kolejny okres.

Jeśli zastanawiasz się, co będzie lepszym wyborem – obligacje czy lokata, weź pod uwagę prostotę, jaka wiąże się z oszczędzaniem na lokacie. Wystarczy, że podpiszesz umowę, wpłacisz jednorazowo pieniądze na rachunek w banku, a po wyznaczonym czasie wypłacisz je wraz z odsetkami. Unikasz w tym przypadku czasochłonnych formalności, nie musisz poświęcać czasu na zdobywanie wiedzy o lokatach czy analizowanie sytuacji rynkowej. Ponadto banki najczęściej nie naliczają żadnych opłat ani prowizji za założenie lokaty.

Obligacje to papiery wartościowe, które inwestor kupuje od emitenta. Sprzedający pożycza w ten sposób określoną kwotę pieniędzy, którą zobowiązuje się zwrócić zgodnie z datą wykupu wraz z należnymi odsetkami. Warunki tej formy inwestowania zależą od rodzaju obligacji. Najpopularniejsze są obligacje skarbowe oraz korporacyjne, które znacząco różnią się między sobą.

Obligacje korporacyjne to papiery wartościowe, które emitują przedsiębiorstwa. Mogą sprzedawać je nabywcom w sposób bezpośredni na rynku pierwotnym lub wtórnym – w transakcji pośredniczą wtedy domy maklerskie. Korporacje oferują obligacje, aby otrzymane środki przeznaczyć na cele związane z prowadzoną działalnością. Są zobowiązane, aby zwrócić zaciągnięty dług (razem z odsetkami) w terminie zapadalności danej emisji obligacji.

Zakup obligacji korporacyjnych jest bardziej złożonym procesem niż założenie lokaty i wiąże się z czasochłonnymi formalnościami. Aby bezpiecznie inwestować w obligacje przedsiębiorstw, warto wcześniej zdobyć wiedzę dotyczącą finansów, ekonomii i prawa.

Przy podejmowaniu decyzji co do wyboru lokaty czy obligacji korporacyjnych warto wiedzieć, że lokaty są bezpieczniejszą formą inwestowania. Obligacje przedsiębiorstw nie podlegają ochronie przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Oznacza to, że możemy stracić zainwestowane pieniądze – stanie się tak, jeśli pogorszy się sytuacja finansowa danego podmiotu i będzie on niewypłacalny. Dochodzenie należności jest wtedy trudne i czasochłonne. Istnieje także ryzyko utraty części kapitału, jeżeli spadnie wartość nominalna obligacji.

Warto więc pamiętać o tym, aby dokładnie zbadać sytuację finansową danego emitenta i zweryfikować, czy nie został on ujęty na liście ostrzeżeń Komisji Nadzoru Finansowego. Tylko w przypadku niektórych obligacji korporacyjnych istnieją dodatkowe zabezpieczenia, np. w postaci gwarancji odkupu, hipoteki czy poręczenia.

Papiery wartościowe sprzedawane przez przedsiębiorstwa to najczęściej obligacje długoterminowe – okres inwestowania zwykle trwa od kilku do kilkudziesięciu lat, czyli znacznie dłużej niż w przypadku lokaty bankowej.

Obligacje korporacyjne zazwyczaj obejmuje zmienne oprocentowanie na podstawie stopy referencyjnej NBP powiększonej o marżę, jaką proponuje emitent. Oznacza to, że w przeciwieństwie do lokaty istnieje ryzyko zmiennych stóp procentowych. Otrzymane odsetki mogą więc różnić się w kolejnych okresach odsetkowych.

Znacznie rzadziej obligacje korporacyjne są objęte oprocentowaniem stałym lub indeksowanym o wysokość inflacji. Można też znaleźć ofertę obligacji zerokuponowych, w przypadku których zysk inwestora stanowi różnica między ceną zakupu a wartością nominalną danego papieru wartościowego w momencie wykupu.

Przedsiębiorstwa oferują wyższe oprocentowanie na obligacjach korporacyjnych niż na lokatach bankowych. Odsetki zazwyczaj są wypłacane w cyklicznych okresach, np. raz na 6 miesięcy lub raz na kwartał. Nie jest możliwe automatyczne odnowienie obligacji, co umożliwia lokata odnawialna.

W przypadku obligacji korporacyjnych założenie i prowadzenie rachunku w domu maklerskim zwykle wiąże się z dodatkowymi kosztami, takimi jak opłata za zarządzanie aktywami i prowizją maklerską. Lokowanie środków na lokacie najczęściej nie naraża na żadne opłaty. Bez względu na to, czy wybierzemy lokatę, czy obligacje, zapłacimy podatek Belki w tej samej wysokości – 19% od wartości odsetek.

Możesz też kupić obligacje Skarbu Państwa, za których emisję odpowiada Ministerstwo Finansów. Jak działają obligacje skarbowe? W tym przypadku udzielasz pożyczki Skarbowi Państwa, który zobowiązuje się zwrócić Ci kapitał wraz z odsetkami po ustalonym okresie. Istnieją różne rodzaje obligacji skarbowych – antyinflacyjne, stałoprocentowe i zmiennoprocentowe. Różnią się one między sobą m.in. sposobem liczenia oprocentowania i okresem oszczędzania.

Zarówno obligacje skarbowe, jak i lokaty, to bezpieczne instrumenty finansowe. Obligacje detaliczne są w całości gwarantowane przez państwo, podczas gdy lokaty zabezpiecza Bankowy Fundusz Gwarancyjny – do limitu równowartości kwoty 100 000 EUR. Niezależnie od tego, czy wybierzesz obligacje Skarbu Państwa, czy lokatę, w momencie wypłaty odsetek zapłacisz podatek od zysków kapitałowych (19%).

Proces zakupu obligacji skarbowych nie jest trudny, podobnie jak w przypadku założenia lokaty. Najpierw zakładasz swój indywidualny rachunek rejestrowy, na który następnie wpłacasz środki na zakup obligacji. Pozwala on także zarządzać obligacjami skarbowymi po zalogowaniu się do serwisu internetowego. Możesz także kupić obligacje skarbowe w stacjonarnym punkcie sprzedaży lub telefonicznie.

Aby kupić detaliczne obligacje skarbowe online, wystarczy:

• wybrać jedną z dostępnych emisji,
• wskazać określoną liczbę obligacji,
• zatwierdzić transakcję,
• wpłacić pieniądze na swój rachunek rejestrowy.

Cena jednej obligacji wynosi w Polsce 100 zł. Jeśli chcesz oszczędzać w ten sposób, nie musisz zakładać konta w banku, dzięki czemu unikasz ponoszenia kosztów jego prowadzenia. Nie płacisz też żadnych innych opłat ani prowizji. Obligacji Skarbu Państwa nie możesz przedłużyć po zakończeniu oszczędzania, lecz w razie potrzeby zamienisz je na inne w ramach nowych emisji.

W przypadku obligacji skarbowych może obowiązywać oprocentowanie zmienne, stałe lub indeksowane inflacją.

Skarb Państwa oferuje m.in. indeksowane oszczędnościowe obligacje skarbowe. Do wyboru są obligacje czteroletnie i dziesięcioletnie. Dodatkowo dla beneficjentów programu 800+ państwo przygotowało rodzinne obligacje antyinflacyjne – sześcioletnie i dwunastoletnie.

Obligacje oszczędnościowe skuteczniej niż lokaty chronią przed wzrostem inflacji. Oprocentowanie obligacji skarbowych jest w tym przypadku stałe w pierwszym roku. Następnie w każdym kolejnym okresie odsetkowym wyznacza je wysokość inflacji z poprzedniego roku powiększona o marżę.

W przypadku antyinflacyjnych obligacji 4-letnich narosłe odsetki po każdym roku otrzymasz na swoje konto w banku. Cechą dłuższych obligacji oszczędnościowych jest coroczna kapitalizacja odsetek – rozwiązanie to podnosi rentowność inwestycji.

W obecnej ofercie znajdują się trzymiesięczne i trzyletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe, które zakładają oprocentowanie stałe. W przypadku krótszego oszczędzania (przez 3 miesiące) obowiązuje niskie oprocentowanie – mniej atrakcyjne niż w przypadku lokat bankowych.

Oprocentowanie obligacji stałoprocentowych nie zmienia się w całym okresie oszczędzania, co stanowi ich wspólną cechę z lokatami. Kapitalizacja odsetek następuje po każdym okresie odsetkowym (miesiącu lub roku), a klient otrzymuje je w dniu wykupu. Dzięki czemu może już przy zakupie obligacji obliczyć swój zysk, co nie jest możliwe przy oprocentowaniu zmiennym.

Oprocentowanie zależne jest od stopy referencyjnej NBP. Może więc spaść lub wzrosnąć w zależności od decyzji Rady Polityki Pieniężnej. Wariant zmiennego oprocentowania obligacji nie pozwala obliczyć wysokości zysku przed ich zakupem.

W tym przypadku do wyboru mamy:

• roczne oszczędnościowe obligacje skarbowe,
• dwuletnie oszczędnościowe obligacje skarbowe.

Istnieje możliwość, aby wypłacić pieniądze przed zakończeniem lokaty. W razie jej wcześniejszego zerwania nie tracimy kapitału, lecz tylko odsetki. W przypadku obligacji skarbowych również dostępna jest opcja przedterminowego wykupu. Wartość narosłych odsetek zmniejsza się wtedy o opłatę określoną w liście emisyjnym obligacji. Jeśli wybierzemy obligacje 12-letnie, 10-letnie, 6-letnie lub 3-letnie, wtedy opłata za wcześniejszy wykup nie będzie wyższa od wysokości narosłych odsetek. Nie stracimy więc zainwestowanego kapitału.

IKE Obligacje to rodzaj obligacji skarbowych, które pozwalają uniknąć podatku Belki przy wypłacie środków. Zysk będzie nieopodatkowany, jeśli klient spełni dwa warunki:

• w momencie wypłaty ukończy 60 lat lub 55 lat (w razie wcześniejszego nabycia praw emerytalnych),
• wpłaci pieniądze na konto IKE Obligacje w co najmniej pięciu dowolnych latach kalendarzowych lub ponad połowa wartości wpłat będzie przypadać na wcześniejszy okres niż 5 lat przed datą złożenia wniosku o wypłatę.

Aby zdecydować, co będzie dla Ciebie korzystniejsze, lokata czy obligacje, warto sprawdzić w tabeli porównanie najważniejszych cech tych instrumentów finansowych.

Trudno więc jednoznacznie stwierdzić, czy lepszym wyborem będzie lokata, czy obligacje. Wiele zależy od Twoich indywidualnych potrzeb, sytuacji finansowej i gotowości do akceptacji ryzyka. Obligacje korporacyjne mogą Ci zapewnić większe zyski, lecz lokaty oraz obligacje skarbowe są znacznie bezpieczniejszymi i prostszymi instrumentami finansowymi. Wskazanym rozwiązaniem może być dywersyfikacja portfela inwestycyjnego – czyli takie jego zróżnicowanie, aby znalazły się w nim zarówno lokaty, różnego rodzaju obligacje, jak i inne instrumenty inwestycyjne.