Co to jest plan oszczędzania?

Jak pokazują wyniki badania „Barometr oszczędności 2023”, aż 21,8% dorosłych mieszkańców naszego kraju nie zgromadziło żadnych oszczędności, a 24,3% odłożyło nie więcej niż 5 tys. zł. Kwotę wyższą niż 20 tys. zł udało się zaoszczędzić mniej niż co czwartemu Polakowi (23,2%) .

Aby odłożyć pieniądze na dowolny cel, warto założyć własny plan systematycznego oszczędzania. Na czym polega to rozwiązanie oraz jakie może zapewnić korzyści?

Plan oszczędzania to produkt bankowy dla osób fizycznych, który pomaga systematycznie odkładać pieniądze poprzez okresowe przelewy z kont depozytowych. Klient sam wybiera instrumenty finansowe, w które chce lokować swój kapitał – bank może proponować w ramach swojej oferty m.in.:

• konto oszczędnościowe,
• lokatę terminową,
• obligacje korporacyjne lub skarbowe,
• dłużne papiery wartościowe,
• jednostki w funduszach inwestycyjnych,
• inwestowanie w ramach pozostałych subfunduszy.

Plany oszczędnościowe pozwalają zautomatyzować regularne oszczędzanie pieniędzy. Nie trzeba w tym przypadku pamiętać o zasilaniu co pewien czas swojego rachunku nowymi depozytami, ponieważ można ustawić automatyczne wpływy w określonej kwocie oraz w wybranych przedziałach czasowych.

Niektóre banki oferują plany oszczędzania, które polegają na automatycznym przekazywaniu środków na konto po każdej transakcji kartą. Najczęściej jest to ustalona procentowa część od płatności lub wartość, która zaokrągla kwotę zakupu do pełnych złotówek.

Plan emerytalny polega na systematycznym oszczędzaniu pieniędzy w długoterminowej perspektywie czasowej w celu zabezpieczenia własnej przyszłości po przejściu na emeryturę. Plan oszczędnościowy umożliwia natomiast odkładanie środków zarówno na cele krótkoterminowe, jak i długoterminowe. Cechuje się on większą elastycznością, ponieważ można wypłacić pieniądze znacznie wcześniej – nie trzeba czekać do osiągnięcia wieku emerytalnego.

Plan systematycznego oszczędzania zapewnia przynajmniej częściową ochronę finansów przed inflacją. Cel oszczędzania może być różny, w tym:

• zgromadzenie przez rodziców pieniędzy na wykształcenie dziecka,
• oszczędzanie na własne mieszkanie lub dom,
• odkładanie pieniędzy na przyszłość – własną i swojej rodziny,
• sfinansowanie podróży,
• zakup samochodu,
• organizacja wesela,
• zbudowanie funduszu awaryjnego lub poduszki bezpieczeństwa na wypadek nieprzewidzianych sytuacji, jakie przynosi życie.

Plany oszczędnościowe pomagają zarządzać swoimi pieniędzmi i zachować dyscyplinę w ich regularnym odkładaniu. Zapobiegają również sytuacji, kiedy klient szybko się zniechęca i rezygnuje ze swojego wyzwania. Może przelewać na konto depozytowe nawet niewielkie kwoty, które nie będą w dużym stopniu obciążać jego budżetu domowego.

Co ważne, plan oszczędnościowy pozwala zarabiać na odsetkach dzięki efektowi kuli śnieżnej. Systematycznie wpłacane kwoty nie tylko powiększają kapitał, lecz także zwiększają podstawę naliczania odsetek w kolejnych okresach kapitalizacji. Jest to możliwe dzięki oprocentowaniu składanemu.

Po założeniu konta w niektórych bankach można utworzyć automatyczny plan oszczędzania, który pozwala regularnie odkładać pieniądze na koncie oszczędnościowym. Klient konfiguruje plan według własnych potrzeb, m.in. pod względem częstotliwości oraz kwoty przelewów.

Wpływy na rachunek oszczędnościowy można zautomatyzować, aby trafiały na konto bez potrzeby logowania się do bankowości internetowej i ręcznego wykonywania transakcji. Oszczędzający może także w każdej chwili wpłacić jednorazowo większą kwotę pieniędzy na swój rachunek depozytowy.

Plan systematycznego oszczędzania na koncie oszczędnościowym należy do najbardziej elastycznych opcji, ponieważ pozwala wpłacać dowolne kwoty (nawet od 1 zł), a także w każdym momencie zlecić wypłatę bez ryzyka utraty odsetek. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby z upływem czasu zmieniać początkowe założenia swojego planu.

Elementem planu oszczędzania może być także lokata terminowa, która pozwala uzyskać wyższe oprocentowanie w porównaniu z kontem oszczędnościowym. Oszczędzanie na lokacie polega na jednorazowej wpłacie środków (w Raisin już od 1 zł) na konto depozytowe i ich zablokowaniu na określony czas – zwykle 1 miesiąc, 3 miesiące, 6 miesięcy lub rok. Nie można w późniejszym czasie dopłacać pieniędzy do depozytu, a wypłata przed terminem wiąże się z utratą odsetek. W przypadku lokat terminowych nie jest możliwy automatyczny plan oszczędzania.

Przed utworzeniem planu oszczędzania warto przeanalizować własne potrzeby i dobrać na tej podstawie:

• cel oszczędzania,
• długość odkładania środków finansowych,
• docelową sumę pieniędzy, którą chcemy odłożyć,
• kwotę systematycznych przelewów – warto najpierw przeanalizować domowy budżet, aby obliczyć miesięczne dochody i wydatki,
• częstotliwość wpłaty środków.

Aby założyć plan oszczędnościowy w banku, najczęściej należy:

• otworzyć konto depozytowe,
• uzupełnić wymagane dane,
• potwierdzić swoją tożsamość – potrzebne dokumenty to m.in. dowód osobisty i wyciąg z rachunku bankowego,
• skonfigurować kwotę i częstotliwość automatycznych przelewów.

Warto pamiętać, że plan systematycznego oszczędzania może wiązać się z ponoszeniem ryzyka utraty kapitału. Ważne jest więc, aby dobrze poznać wszystkie produkty zawarte w danym planie. Spore ryzyko niesie ze sobą zwłaszcza inwestowanie w dłużne papiery wartościowe, fundusz inwestycyjny czy obligacje korporacyjne.

Znacznie większe bezpieczeństwo zapewnia odkładanie pieniędzy na koncie oszczędnościowym lub lokacie terminowej. System gwarantowania depozytów w Polsce i pozostałych krajach Unii Europejskiej pozwala w razie upadłości banku otrzymać zwrot środków do równowartości 100 tys. euro w walucie krajowej. Plan oszczędzania oparty na takich depozytach nie naraża więc na ryzyko utraty kapitału. Inne formy inwestowania mogą nie podlegać tego typu ochronie.

Źródła:

1. Badanie „Barometr oszczędności 2023” przeprowadzone przez IMAS International na zlecenie Krajowego Rejestru Długów w listopadzie 2023 r.